Istiodactílids

Infotaula d'ésser viuIstiodactílids
Istiodactylidae Modifica el valor a Wikidata

Recreació d'uns Istiodactylus latidens alimentant-se d'un cadàver d'estegosaure
Període
Cretaci inferior
125 Ma-120 Ma
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
K
Pg
N
Estat de conservació
Fòssil
Taxonomia
RegneAnimalia
FílumChordata
ClasseReptilia
OrdrePterosauria
SuperfamíliaOrnithocheiroidea
FamíliaIstiodactylidae Modifica el valor a Wikidata
Hooley, 1913
Gèneres
  • Istiodactylus
  • Liaoxipterus
  • Longchengpterus
  • Nurhachius

Els istiodactílids (Istiodactylidae) són una petita família fòssil de pterosaures. Aquesta família va ser nomenada el 2001 pel gènere tipus Istiodactylus quan es va descobrir que no era membre del gènere Ornithodesmus.[1]

S'han trobat restes d'istiodactílids al Regne Unit i a la Xina, en roques que daten de principis del període Cretaci (del Barremià fins l'Aptià).[2] Arbour i Currie (2011) van descriure a un fòssil trobat al Canadà com Gwawinapterus beardi, un membre dels Istiodactylidae procedent del Cretaci superior (principis del Campanià);[3] però segons Witton (2012), el patró de reemplaçament dental d'aquest animal no és com el dels pterosaures, suggerint que l'espècie podria ser un rèptil d'un altre tipus.[2] Recerques addicionals han indicat que l'espècie era de fet un peix.[4]

L'espècie més antiga coneguda és Archaeoistiodactylus linglongtaensis, del Juràssic mitjà de la Xina;[5] però també s'ha suggerit que l'espècimen holotip d'aquesta espècie podria ser realment un fòssil mal preservat de Darwinopterus.[6]

Hongshanopterus, un suposat istiodactílid de la Xina, ha estat reclassificat com un membre dels ornitoqueiroïdeu d'incerta ubicació filogenètica per Witton (2012).[2]

  • Cranis d'istiodactílids: A) Istiodactylus latidens (NHMUK R3877) (B) Istiodactylus sinensis (NGMC 99-07-11) i (C) Nurhachius ignaciobritoi (IVPP V-13288)
    Cranis d'istiodactílids: A) Istiodactylus latidens (NHMUK R3877) (B) Istiodactylus sinensis (NGMC 99-07-11) i (C) Nurhachius ignaciobritoi (IVPP V-13288)

Els istiodactílids eren pterosaures de mida mitjana, amb mandíbules aplanades i arrodonides que els donaven una aparença similar a la d'un ànec. No obstant això, posseïen una sèrie de petites dents alineades en les seves mandíbules.

Forma de vida

A diferència de la majoria d'ornitoquiroïdeus, els istiodactílids tenen fisiologies adequades a la vida terrestre i molts dels seus fòssils s'han trobat en jaciments d'aigua dolça. Es considera que els istiodactílids són els pterosaures equivalents als voltors: netejaven la seva zona de cadàvers. Si un istiodactílids podia nedar o no com la majoria dels pterosaures aquàtics continua sent un misteri.

Referències

  1. Howse, S. C. B., Milner A. R., and Martill, D. M., 2001, "Pterosaurs". Pp. 324-335 in: Martill, D. M. and Naish, D., eds. Dinosaurs of the Isle of Wight, The Palaeontological Association.
  2. 2,0 2,1 2,2 Witton, Mark P. «New Insights into the Skull of Istiodactylus latidens (Ornithocheiroidea, Pterodactyloidea)» (en anglès). PLoS ONE, 7(3), pàg. e33170. DOI: 10.1371/journal.pone.0033170.
  3. Arbour, V.M; Currie, P.J «An istiodactylid pterosaur from the Upper Cretaceous Nanaimo Group, Hornby Island, British Columbia, Canada.» (en anglès). Canadian Journal of Earth Sciences, 48(1), 2011, pàg. 63-69. DOI: 10.1139/E10-083.
  4. Vullo, R.; Buffetaut, E.; Everhart, M.J. «Reappraisal of Gwawinapterus beardi from the Late Cretaceous of Canada: a saurodontid fish, not a pterosaur.» (en anglès). Journal of Vertebrate Paleontology, 32(5), 2012, pàg. 1198-1201. DOI: 10.1080/02724634.2012.681078.
  5. , J; Fucha, X. «A new pterosaur (Pterosauria) from Middle Jurassic Tiaojishan Formation of western Liaoning, China.» (en castellà). Global Geology, Z1, 2010, pàg. 113-118.
  6. Martill, David M.; Etches, Steve «A new monofenestratan pterosaur from the Kimmeridge Clay Formation (Upper Jurassic, Kimmeridgian) of Dorset, England» (en anglès). Acta Palaeontologica Polonica, 2012. DOI: 10.4202/app.2011.0071.
  • Vegeu aquesta plantilla
Avemetatarsalia
    • vegeu Avemetatarsalia
Pterosauromorpha
    • vegeu avall ↓
  • Maehary
  • Scleromochlus
Lagerpetidae
  • Daohugoupterus
Preondactylia
Caviramidae?
  • Carniadactylus?
  • Caviramus
  • Raeticodactylus?
Austriadraconidae
Eudimorphodontoidea
Raeticodactylidae
  • Caviramus?
  • Pachagnathus
  • Raeticodactylus
  • Yelaphomte
Eudimorphodontidae
  • Arcticodactylus?
Eudimorphodontinae
Zambellisauria?
  • Herbstosaurus
Dimorphodontidae
Campylognathoididae
  • Bergamodactylus
  • Campylognathoides
Rhamphorhynchidae
  • Dolicorhamphus?
  • Klobiodon
  • Parapsicephalus?
  • Scaphognathinae?
Rhamphorhynchinae
  • Bellubrunnus
  • Cacibupteryx
  • Dorygnathus
  • Harpactognathus
  • Nesodactylus
  • Orientognathus
  • Qinglongopterus
Rhamphorhynchae
Angustinaripterini
  • Angustinaripterus
  • Dearc
  • Harpactognathus?
  • Qinglongopterus?
  • Sericipterus
Rhamphorhynchini
Digibrevisauria?
Scaphognathidae?
Pterodactylomorpha
    • vegeu avall ↓
Campylognathoides liasicus

Scaphognathus crassirostris

Dorygnathus banthensis
  • Archaeoistiodactylus
  • Normannognathus
  • Anurognathidae?
Darwinoptera
  • Pterorhynchus
Wukongopteridae
  • Kunpengopterus
Wukongopterinae
  • Archaeoistiodactylus?
  • Cuspicephalus
  • Darwinopterus
  • Douzhanopterus?
  • Wukongopterus
  • Changchengopterus?
  • Douzhanopterus
Anurognathidae
  • Mesadactylus
Anurognathinae
  • Anurognathus
  • Dendrorhynchoides?
  • Jeholopterus?
  • Luopterus
  • Vesperopterylus
Batrachognathinae
Pterodactyloidea
  • Dermodactylus
  • Eurolimnornis
  • Herbstosaurus?
  • Kryptodrakon
  • Ningchengopterus
  • Pangupterus
  • Samrukia?
  • Wenupteryx
Lophocratia
    • vegeu avall ↓
Jeholopterus ninchengensis Kryptodrakon progenitor
  • Prejanopterus
Germanodactylidae
Euctenochasmatia
Ctenochasmatoidea
Gallodactylidae
  • Aurorazhdarcho?
  • Cycnorhamphus
  • Normannognathus?
  • Moganopterinae?
Aurorazhdarchia
  • Aerodactylus
  • Gallodactylidae?
Aurorazhdarchidae
  • Ardeadactylus?
  • Aurorazhdarcho
  • Huanhepterus?
Ctenochasmatidae
  • Ardeadactylus?
  • Balaenognathus
  • Cathayopterus
  • Elanodactylus
  • Forfexopterus
  • Gladocephaloideus
  • Kepodactylus
  • Liaodactylus
  • Otogopterus
  • Pterofiltrus
Moganopterinae?
  • Feilongus
  • Moganopterus
Gnathosaurinae
  • Gnathosaurus
  • Huanhepterus?
  • Plataleorhynchus
  • Tacuadactylus
Ctenochasmatinae
Pterodaustrini
Eupterodactyloidea
  • Altmuehlopterus?
Ornithocheiroidea
    • vegeu avall ↓
Pterodactylus antiquus Plataleorhynchus streptorophorodon
  • Piksi?
Tapejaroidea
Dsungaripteridae
  • Banguela?
  • Lonchognathosaurus?
  • Noripterus
  • Ordosipterus
  • Puntanipterus?
  • Tendaguripterus?
Dsungaripterinae
  • Argentinadraco
  • Keresdrakon?
  • Leptostomia?
  • Montanazhdarcho
  • Ornithostoma
Tapejaromorpha
Tapejaridae
  • Afrotapejara
Thalassodrominae?
  • Aerotitan?
  • Alanqa?
  • Argentinadraco?
  • Banguela?
  • Javelinadactylus?
  • Kariridraco
  • Lacusovagus?
  • Leptostomia?
  • Thalassodromeus
  • Tupuxuara
  • Xericeps?
Caupedactylia?
  • Aymberedactylus
  • Caupedactylus
Eutapejaria
Sinopterinae
  • Afrotapejara?
  • Bakonydraco?
  • Eopteranodon?
  • Huaxiadraco
  • Huaxiapterus?
  • Sinopterus
  • Wightia
Tapejarinae
  • Aymberedactylus?
  • Caupedactylus?
  • Keresdrakon?
  • Lacusovagus?
  • Vectidraco
Tapejarini
  • Bakonydraco?
  • Caiuajara
  • Europejara
  • Tapejara
  • Tupandactylus
Alanqidae?
  • Alanqa
  • Argentinadraco?
  • Keresdrakon?
  • Leptostomia?
  • Montanazhdarcho?
  • Xericeps?
Neopterodactyloidea
Chaoyangopteridae
  • Apatorhamphus?
  • Argentinadraco?
  • Eoazhdarcho?
  • Lacusovagus
  • Microtuban?
  • Xericeps?
Chaoyangopterinae
  • Chaoyangopterus
  • Jidapterus
  • Shenzhoupterus
Azhdarchiformes
Azhdarchidae
  • Alanqa?
  • Bogolubovia
  • Navajodactylus?
  • Palaeocursornis
  • Tethydraco?
  • Volgadraco?
Azhdarchinae
  • Aerotitan?
  • Albadraco
  • Azhdarcho
  • Mistralazhdarcho
Quetzalcoatlinae
Pteranodontoidea
    • vegeu avall ↓
Bakonydraco galaczi

Tupandactylus imperator

Quetzalcoatlus
  • Santanadactylus
Pteranodontia
Pteranodontidae
  • Bogolubovia?
  • Dawndraco
  • Ornithostoma?
  • Pteranodon
  • Tethydraco?
  • Volgadraco?
Nyctosauromorpha
  • Alamodactylus
  • Cretornis?
Aponyctosauria
  • Alcione
  • Epapatelo
  • Simurghia
Nyctosauridae
  • Aussiedraco
  • Serradraco
  • Unwindia
Lonchodectidae
  • Hongshanopterus?
  • Ikrandraco?
  • Lonchodectes
  • Lonchodraco?
  • Targaryendraco?
  • Draigwenia?
Lonchodraconidae
  • Ikrandraco
  • Lonchodraco
Istiodactyliformes
Mimodactylidae
  • Haopterus
  • Linlongopterus
  • Mimodactylus
Istiodactylidae
  • Lingyuanopterus
  • Longchengpterus
  • Luchibang
  • Nurhachius
Istiodactylinae
Ornithocheiriformes
Boreopteridae
  • Boreopterus
  • Zhenyuanopterus
Ornithocheiridae
  • Araripesaurus
  • Arthurdactylus
  • Camposipterus?
  • Caulkicephalus?
  • Cimoliopterus?
  • Tropeognathus?
Ornithocheirinae
  • Aetodactylus?
  • Camposipterus?
  • Coloborhynchus?
  • Draigwenia?
  • Ferrodraco?
  • Guidraco?
  • Ludodactylus?
  • Mythunga?
  • Ornithocheirus
  • Siroccopteryx?
  • Uktenadactylus?
Targaryendraconia?
Cimoliopteridae
  • Aetodactylus
  • Camposipterus?
  • Cimoliopterus
Targaryendraconidae
  • Aussiedraco?
  • Barbosania?
  • Targaryendraco
Hamipteridae?
  • Hamipterus
  • Iberodactylus
Anhangueridae
Tropeognathinae?
  • Amblydectes?
  • Ferrodraco?
  • Mythunga?
  • Siroccopteryx?
  • Thapunngaka
  • Tropeognathus
Coloborhynchinae?
Anhanguerinae
  • Anhanguera
  • Caulkicephalus?
  • Cearadactylus?
  • Guidraco
  • Liaoningopterus
  • Ludodactylus
  • Maaradactylus
Pteranodon longiceps

Nyctosaurus gracilis

Ludodactylus sibbicki
Vegeu també: Cronologia de la investigació del pterosaure • Filogènesi dels pterosaures • Llista de gèneres de pterosaures
Bases de dades taxonòmiques
EOL FW GBIF