Viscum

Cet article est une ébauche concernant un taxon de la famille des Santalaceae.

Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations du projet botanique.

Viscum
Description de cette image, également commentée ci-après
Boule de Gui (Viscum album) au printemps
Classification de Cronquist (1981)
Règne Plantae
Sous-règne Tracheobionta
Division Magnoliophyta
Classe Magnoliopsida
Sous-classe Rosidae
Ordre Santalales
Famille Viscaceae

Genre

Viscum
L., 1753

Classification APG III (2009)

Classification APG III (2009)
Clade Angiospermes
Clade Dicotylédones vraies
Clade Noyau des Dicotylédones vraies
Ordre Santalales
Famille Santalaceae

Le genre Viscum était un genre autrefois classé dans la famille des Loranthaceae et la sous-famille des Viscodeae (considérée par certains auteurs comme étant une famille, celle des Viscacées, famille de plantes hémiparasites et chlorophylliennes). La classification phylogénétique APGIII le classe maintenant dans les Santalacées[1]. Il regroupe quelque 70 espèces d'arbrisseaux hémiparasites, dont la plus connue est le gui (Viscum album).

Étymologie

Le nom vient du latin viscus, « glu », en référence à la glu visqueuse retirée des fruits et de l'écorce des tiges de ces espèces[2].

Selon Théis :

« Viscum (gui , en gaulois dont le primitif est gwid, arbuste. C'est-à-dire l'arbuste par excellence. On sait que le gui-de-chêne était en vénération parmi les Celtes. De gui les Grecs ont fait ἰξός / ixós, et les Latins, viscum [...]. Comme le suc de cette plante est extrêmement gluant, d'ixos les Grecs firent ιξία / ixia, de la glu, et de viscum les Latins firent viscus, viscatus ; les Français visqueux viscosité etc.
Quant aux motifs qui avaient dirigé vers le gui-de-chêne le culte de nos ancêtres, on ne saurait les découvrir. La superstition ne peut être expliquée : il est aussi difficile d'en trouver les causes, que d'en arrêter les effets[3]. »

Caractéristiques principales

Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. Votre aide est la bienvenue ! Comment faire ?
  • Gui (Viscum album) avec baies
    Gui (Viscum album) avec baies
  • Arbre parasité par du Gui
    Arbre parasité par du Gui
  • Viscum angulatum
    Viscum angulatum
  • Viscum littorum
    Viscum littorum
  • Viscum minimum qui parasite une euphorbe
    Viscum minimum qui parasite une euphorbe
  • Viscum rotundifolium
    Viscum rotundifolium
  • Viscum verrucosum
    Viscum verrucosum

Classification

Ce genre a été décrit en 1753 par le naturaliste suédois Carl von Linné (1707-1778).

En classification phylogénétique APG IV (2016)[4] il est assigné à la famille des Santalaceae, de même qu'en classification phylogénétique APG III (2009)[5].

En classification classique de Cronquist (1981)[6], il fait partie de la famille des Viscaceae, un taxon inexistant dans la classification phylogénétique.

Liste des espèces et sous-espèces

Selon The Plant List (30 novembre 2018)[7] :

  • Viscum album L.
  • Viscum articulatum Burm. f.
  • Viscum austriacum Wiesb.
  • Viscum bagshawei Rendle
  • Viscum boivinii Tiegh.
  • Viscum calcaratum Balle
  • Viscum calvinii Polhill & Wiens
  • Viscum capense L. f.
  • Viscum chyuluense Polhill & Wiens
  • Viscum coloratum (Kom.) Nakai
  • Viscum combreticola Engl.
  • Viscum congdonii Polhill & Wiens
  • Viscum congolense De Wild. & T.Durand
  • Viscum continuum E. Mey. ex Sprague
  • Viscum coursii Balle
  • Viscum crassulae Eckl. & Zeyh.
  • Viscum cruciatum Sieber ex Boiss.
  • Viscum cryptophlebium Baker
  • Viscum cuneifolium Baker
  • Viscum cylindricum Polhill & Wiens
  • Viscum decaryi Lecomte
  • Viscum decurrens (Engl.) Baker & Sprague
  • Viscum dielsianum Dinter ex Neusser
  • Viscum diospyrosicola Hayata
  • Viscum echinocarpum Baker
  • Viscum engleri Tiegh.
  • Viscum fargesii Lecomte
  • Viscum fischeri Engl.
  • Viscum goetzei Engl.
  • Viscum gracile DC.
  • Viscum griseum Polhill & Wiens
  • Viscum hainanense R.L. Han & D.X. Zhang
  • Viscum hexapterum Balle
  • Viscum hildebrandtii Engl.
  • Viscum hoolei (Wiens) Polhill & Wiens
  • Viscum iringense Polhill & Wiens
  • Viscum liquidambaricola Hayata
  • Viscum littorum Polhill & Wiens
  • Viscum longiarticulatum Engl.
  • Viscum lophiocladum Baker
  • Viscum loranthi Elmer
  • Viscum loranthicola Polhill & Wiens
  • Viscum luisengense Polhill & Wiens
  • Viscum macrofalcatum R.L. Han & D.X. Zhang
  • Viscum menyharthii Engl. & Schinz
  • Viscum minimum Harv.
  • Viscum monoicum Roxb. ex DC.
  • Viscum multicostatum Baker
  • Viscum multinerve (Hayata) Hayata
  • Viscum nervosum Hochst. ex A. Rich.
  • Viscum nudum Danser
  • Viscum obovatum Harv.
  • Viscum obscurum Thunb.
  • Viscum oreophilum Wiens
  • Viscum ovalifolium DC.
  • Viscum pauciflorum L.f.
  • Viscum pentanthum Baker
  • Viscum perrieri Lecomte
  • Viscum petiolatum Polhill & Wiens
  • Viscum radula Baker
  • Viscum rhipsaloides Baker
  • Viscum rotundifolium L.f.
  • Viscum schaeferi Engl. & K. Krause
  • Viscum schimperi Engl.
  • Viscum shirense Sprague
  • Viscum spragueanum Burtt Davy
  • Viscum subserratum Schltr.
  • Viscum subverrucosum Polhill & Wiens
  • Viscum tenue Engl.
  • Viscum trachycarpum Baker
  • Viscum triflorum DC.
  • Viscum tuberculatum A.Rich.
  • Viscum verrucosum Harv.
  • Viscum yunnanense H.S. Kiu


Espèces et synonymes selon Tropicos

Selon Tropicos (30 novembre 2018)[8] (Attention liste brute contenant possiblement des synonymes) :

  • Viscum abietis Fritsch
  • Viscum acaciae Danser
  • Viscum affine Pohl ex DC.
  • Viscum album L.
  • Viscum alniformosanae Hayata
  • Viscum ambiguum Hook. & Arn.
  • Viscum ambongoense Balle
  • Viscum anceps Spreng.
  • Viscum angulatum B. Heyne
  • Viscum angustifolium Bertero ex Spreng.
  • Viscum antarcticum G. Forst.
  • Viscum apiculatum Lecomte
  • Viscum apodum Baker
  • Viscum articulatum Burm. f.
  • Viscum austriacum Wiesb.
  • Viscum bagshawei Rendle
  • Viscum bakeri Tiegh. ex Lecomte
  • Viscum bengalense Roxb.
  • Viscum bequaertii De Wild.
  • Viscum berteroanum DC.
  • Viscum bivalve Engl.
  • Viscum boivinii Tiegh.
  • Viscum bolleanum Seem.
  • Viscum bongariense Hayata
  • Viscum bosciae-foetidae Dinter
  • Viscum brachystachyum DC.
  • Viscum brevifolium Engl.
  • Viscum buxifolium Lam.
  • Viscum calcaratum Balle
  • Viscum calvinii Polhill & Wiens
  • Viscum capense L. f.
  • Viscum capitellatum Sm.
  • Viscum ceibarum Balle
  • Viscum chilense Molina
  • Viscum chrysostachyum C. Presl
  • Viscum chyuluense Polhill & Wiens
  • Viscum clavatum Benth.
  • Viscum coloratum (Kom.) Nakai
  • Viscum combreticola Engl.
  • Viscum comorense Lecomte
  • Viscum congdonii Polhill & Wiens
  • Viscum congolense De Wild.
  • Viscum conicum Lecomte
  • Viscum continuum E. Mey. ex Sprague
  • Viscum cordifolium C. Presl
  • Viscum cornifolium C. Presl
  • Viscum costatum Gamble
  • Viscum coursii Balle
  • Viscum crassifolium Pohl ex DC.
  • Viscum crassulae Eckl. & Zeyh.
  • Viscum crassuloides C. Presl
  • Viscum cruciatum Sieber ex Boiss.
  • Viscum cryptophlebium Baker
  • Viscum cumingianum C. Presl
  • Viscum cuneifolium Baker
  • Viscum cupressoides Macfad.
  • Viscum cupulatum DC.
  • Viscum cylindricum Polhill & Wiens
  • Viscum debile Lecomte
  • Viscum decaryi Lecomte
  • Viscum decurrens (Engl.) Baker & Sprague
  • Viscum demissum Lecomte
  • Viscum dielsianum Dinter ex Neusser
  • Viscum dimidiatum Miq.
  • Viscum diospyrosicola Hayata
  • Viscum distichum Endl.
  • Viscum domingense Spreng.
  • Viscum echinocarpum Baker
  • Viscum ellipticum Gardner
  • Viscum engleri Tiegh.
  • Viscum ensifolium Pohl ex DC.
  • Viscum epiparasitioum
  • Viscum erectum Lecomte
  • Viscum eucleae Eckl. & Zeyh.
  • Viscum exiguum Polhill & Wiens
  • Viscum falcatum Schltdl. & Cham.
  • Viscum falcifrons Hook. & Arn.
  • Viscum farafanganense Lecomte
  • Viscum fargesii Lecomte
  • Viscum fastigiatum Balle
  • Viscum filipendulum Hayata
  • Viscum fischeri Engl.
  • Viscum flabellifolium Balle
  • Viscum flagelliforme Lam.
  • Viscum flavescens Pursh
  • Viscum florianum Andersson
  • Viscum fockeanum Miq.
  • Viscum galapageium Hook. f.
  • Viscum galpinianum Schinz
  • Viscum glandulosum Miq.
  • Viscum glaucum Eckl. & Zeyh.
  • Viscum globuliflorum C. Presl
  • Viscum glomeratum Baker
  • Viscum goetzei Engl.
  • Viscum gracile DC.
  • Viscum granarium Lecomte
  • Viscum grandicaule Polhill & Wiens
  • Viscum grandidieri (Tiegh.) Lecomte
  • Viscum grandifolium Engl.
  • Viscum granulosum Baker
  • Viscum griseum Polhill & Wiens
  • Viscum hainanense R.L. Han & D.X. Zhang
  • Viscum henslovii Hook. f.
  • Viscum heteranthera Wall.
  • Viscum heteranthum Wall. ex DC.
  • Viscum hexapterum Balle
  • Viscum hexastichum DC.
  • Viscum heyneanum DC.
  • Viscum hildebrandtii Engl.
  • Viscum hoolei (Wiens) Polhill & Wiens
  • Viscum humbertii Lecomte
  • Viscum interruptum DC.
  • Viscum iringense Polhill & Wiens
  • Viscum itrafanaombense Balle
  • Viscum jamaicense Macfad.
  • Viscum japonicum Thunb.
  • Viscum kaempferi DC.
  • Viscum latifolium Lam.
  • Viscum laurifolium C. Presl
  • Viscum laxum Boiss. & Reut.
  • Viscum lenticellatum De Wild. & T. Durand
  • Viscum leptostachyum Spreng.
  • Viscum leucarpum Raf.
  • Viscum liga Gillies ex Hook. & Arn.
  • Viscum ligustrinum C. Presl
  • Viscum lindsayi Oliv. ex Hook. f.
  • Viscum linifolium C. Presl
  • Viscum liquidambaricola Hayata
  • Viscum littorum Polhill & Wiens
  • Viscum longiarticulatum Engl.
  • Viscum longifolium Zucc.
  • Viscum longipetiolatum Balle
  • Viscum lophiocladum Baker
  • Viscum loranthi Elmer
  • Viscum loranthicola Polhill & Wiens
  • Viscum luisengense Polhill & Wiens
  • Viscum macowanii Engl.
  • Viscum macrofalcatum R.L. Han & D.X. Zhang
  • Viscum macrophyllum Spreng.
  • Viscum macrostachyon Jacq.
  • Viscum malurianum Sanjai & N.P. Balakr.
  • Viscum martinicense DC.
  • Viscum menyharthii Engl. & Schinz
  • Viscum microphyllum Pohl ex DC.
  • Viscum microstachyum C. Presl
  • Viscum minimum Harv.
  • Viscum moniliforme Wight & Arn.
  • Viscum monoicum Roxb. ex DC.
  • Viscum mucronatum DC.
  • Viscum multicostatum Baker
  • Viscum multiflorum Lecomte
  • Viscum multinerve (Hayata) Hayata
  • Viscum multipedunculatum Lecomte
  • Viscum myriophlebium Baker
  • Viscum myrtilloides Willd.
  • Viscum mysorense generic GAMBEL
  • Viscum nepalense Spreng.
  • Viscum nervosum Hochst. ex A. Rich.
  • Viscum nitidum Gardner
  • Viscum nudum Danser
  • Viscum obliquum C. Presl
  • Viscum oblongifolium DC.
  • Viscum obovatum Harv.
  • Viscum obscurum Thunb.
  • Viscum obtusissimum Miq.
  • Viscum ochroleucum Raf.
  • Viscum opuntioides L.
  • Viscum orbiculatum Wight
  • Viscum oreophilum Wiens
  • Viscum orientale Willd.
  • Viscum ovalifolium DC.
  • Viscum oxycedri DC.
  • Viscum palleolatum Lecomte
  • Viscum papillosum Lecomte
  • Viscum parvifolium Lecomte
  • Viscum pauciflorum L.f.
  • Viscum pedicellatum Lecomte
  • Viscum pennivenium DC.
  • Viscum pentanthum Baker
  • Viscum perrieri Lecomte
  • Viscum perrottetii DC.
  • Viscum pervillei Lecomte
  • Viscum petiolatum Polhill & Wiens
  • Viscum piperoides (Kunth) DC.
  • Viscum platyphyllum C.K. Spreng.
  • Viscum polycoccon Houtt.
  • Viscum portulacoides C. Presl
  • Viscum pubigerum A. Cunn.
  • Viscum pulchellum Sprague
  • Viscum purpureum L.
  • Viscum quadrangulare (Kunth) DC.
  • Viscum querci-morii Hayata
  • Viscum racemosum Aubl.
  • Viscum radula Baker
  • Viscum ramosissimum Wall.
  • Viscum randiae Bello
  • Viscum reichenbachianum Seem.
  • Viscum rhipsaloides Baker
  • Viscum rhytidocarpum Baker
  • Viscum rigidum Engler & Krause
  • Viscum robustum Eckl. & Zeyh.
  • Viscum roncartii Balle
  • Viscum rotundifolium L. f.
  • Viscum rubrum L.
  • Viscum rugosum Raf.
  • Viscum rutenbergii Buchenau
  • Viscum salicifolium C. Presl
  • Viscum salicornioides A. Cunn.
  • Viscum saururoides DC.
  • Viscum schaeferi Engl. & K. Krause
  • Viscum schimperi Engl.
  • Viscum schottii Pohl ex DC.
  • Viscum semialatum Lecomte
  • Viscum serotinum Raf.
  • Viscum sexangulatum Lecomte
  • Viscum shirense Sprague
  • Viscum spathulatum Steven
  • Viscum spragueanum Burtt Davy
  • Viscum squamigerum Benth.
  • Viscum stenophyllum Bertero ex Spreng.
  • Viscum stipitatum Lecomte
  • Viscum subracemosum Sanjai & N.P. Balakr.
  • Viscum subserratum Schltr.
  • Viscum subverrucosum Polhill & Wiens
  • Viscum taenioides Comm. ex Juss.
  • Viscum tarchonanthum Welw. ex van Tieghem
  • Viscum tenue Engl.
  • Viscum tereticaule DC.
  • Viscum teretifolium DC.
  • Viscum terrestre L.
  • Viscum tetragonum DC.
  • Viscum tetrapterum Balle
  • Viscum thymifolium
  • Viscum tieghemii Balle
  • Viscum tomentosum DC.
  • Viscum torulosum (Kunth) DC.
  • Viscum trachycarpum Baker
  • Viscum tricostatum E. Meyer ex Harvey
  • Viscum triflorum DC.
  • Viscum trigonum D. Dietr.
  • Viscum trilobatum Talbot
  • Viscum trinervium Lam.
  • Viscum tsaratananense Lecomte
  • Viscum tsiafajavonense Balle
  • Viscum tuberculatum A. Rich.
  • Viscum tunaeforme DC.
  • Viscum umbellatum Blume
  • Viscum undulatum Pohl ex DC.
  • Viscum vaccinifolium Baker
  • Viscum vaginatum Humb. & Bonpl. ex Willd.
  • Viscum velutinum DC.
  • Viscum venosum DC.
  • Viscum verrucosum Harv.
  • Viscum verruculosum Wight & Arn.
  • Viscum verticillatum L.
  • Viscum villosum Nutt.
  • Viscum vohimavoense Balle
  • Viscum xanthophyllum A. Cunn.
  • Viscum yunnanense H.S. Kiu
  • Viscum zenkeri Engl.
  • Viscum ziziphi-mucronati Dinter
 

Notes et références

  1. « Angiosperm Phylogeny Website », sur mobot.org (consulté le ).
  2. Michel Botineau, Guide des plantes à fruits charnus comestibles et toxiques, Lavoisier, , p. 18
  3. A. Théis. Glossaire de botanique, Gabriel Dufour, Paris, 1810, p. 483 :lire en ligne
  4. (en) Angiosperm Phylogeny Group, « An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV », Botanical Journal of the Linnean Society, Wiley-Blackwell, Linnean Society of London et OUP, vol. 181, no 1,‎ , p. 1-20 (ISSN 0024-4074 et 1095-8339, DOI 10.1111/BOJ.12385)Voir et modifier les données sur Wikidata
  5. (en) Angiosperm Phylogeny Group, « An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III », Botanical Journal of the Linnean Society, Wiley-Blackwell, Linnean Society of London et OUP, vol. 161, no 2,‎ , p. 105–121 (ISSN 0024-4074 et 1095-8339, DOI 10.1111/J.1095-8339.2009.00996.X)Voir et modifier les données sur Wikidata
  6. (en) Arthur Cronquist, An Integrated System of Classification of Flowering Plants, New York, Columbia University Press, (ISBN 0-231-03880-1, OCLC 1136076363, lire en ligne)Voir et modifier les données sur Wikidata
  7. The Plant List (2013). Version 1.1. Published on the Internet; http://www.theplantlist.org/, consulté le 30 novembre 2018
  8. Tropicos.org. Missouri Botanical Garden., consulté le 30 novembre 2018

Liens externes

Sur les autres projets Wikimedia :

  • Viscum, sur Wikimedia Commons
  • Viscum, sur Wikispecies
  • (en) Référence BioLib : Viscum L. (consulté le )
  • (en) Référence Catalogue of Life : Viscum L. (consulté le )
  • (en) Référence Flora of North America : Viscum (consulté le )
  • (en) Référence Flora of China : Viscum (consulté le )
  • (en) Référence Flora of Pakistan : Viscum (consulté le )
  • (en) Référence GRIN : genre Viscum (+liste d'espèces contenant des synonymes) (consulté le )
  • (fr + en) Référence ITIS : Viscum L. (consulté le )
  • (en) Référence NCBI : Viscum L., 1753 (taxons inclus) (consulté le )
  • (en) Référence The Plant List : Viscum (consulté le )
  • (en) Référence Tropicos : Viscum L. (Syn. Dendrophthora Eichler) (+ liste sous-taxons) (consulté le )
  • icône décorative Portail de la botanique