François Englert

Nobelprijswinnaar  François Englert
6 november 1932
François Englert
Geboorteland België
Geboorteplaats Etterbeek
Nobelprijs Natuurkunde
Jaar 2013
Reden "Voor de theorie over hoe elementaire deeltjes massa verkrijgen."
Samen met Peter Higgs
Voorganger(s) Serge Haroche
David Wineland
Opvolger(s) Isamu Akasaki
Hiroshi Amano
Shuji Nakamura
Portaal  Portaalicoon   Natuurkunde

François baron Englert (Etterbeek, 6 november 1932) is een Belgisch theoretisch fysicus, die onder andere in 1997 de High Energy en Particle Prize van de European Physical Society kreeg, en de Wolfprijs in 2004. In 2013 kreeg hij samen met Peter Higgs de Nobelprijs voor de Natuurkunde.

Biografie

Jeugd

François Englert, geboren in een Joodse familie, was tijdens de Tweede Wereldoorlog een ondergedoken kind.[1][2]

Academische carrière

Englert studeerde in 1955 af als burgerlijk werktuigkundig-elektrotechnisch ingenieur aan de Université libre de Bruxelles (ULB), en behaalde een doctoraat in de fysica in 1959. Van 1959 tot 1961 werkte hij aan de Cornell-universiteit, eerst als onderzoeksassistent van Robert Brout en later als assistent-professor. Daarna keerde hij terug naar de ULB, waar hij professor werd. In 1998 ging hij met emeritaat.

Voordat hij zijn werk verrichtte inzake de theoretische voorspelling van het higgsboson was hij natuurkundige, gespecialiseerd in de vastestoffysica. Hiervoor benutte hij de theorie van de spontane symmetriebreking, die deel uitmaakt van dit domein van de natuurkunde.

Englert publiceerde op 31 augustus 1964 samen met Robert Brout een manier om de massa van elementaire deeltjes te verklaren.[3] Het higgsboson, waarnaar sinds 2008 met de Large Hadron Collider gezocht wordt en dat daarmee ook hoogstwaarschijnlijk op 4 juli 2012 gevonden werd, is echter vernoemd naar Peter Higgs, die op 15 september 1964, dus kort na Englert en Brout, een soortgelijke theorie publiceerde. Zelf stelt hij de benaming 'scalaire boson' voor, naar het scalair veld waarin het boson zich volgens zijn theorie bevindt.

Hij is sinds 1984 ook buitengewoon Sackler-hoogleraar aan de Sackler-school voor Natuur- en Sterrenkunde[4] bij de faculteit voor wetenschappen[5] van de Universiteit van Tel Aviv.

In 2012 werd hij commandeur in de Mérite wallon. In 2013 werd de Nobelprijs voor natuurkunde toegekend aan Englert en de Brit Peter Higgs wordt voor hun theorie over het higgsboson, voor de theoretische ontdekking van een mechanisme dat bijdraagt aan onze kennis van de oorsprong van massa van subatomaire deeltjes, en dat werd bevestigd door de ontdekking van het voorspelde fundamentele deeltje, door de ATLAS- en CMS-experimenten in de Large Hadron Collider van CERN. Hij was daarmee de eerste Belg die de Nobelprijs voor natuurkunde ontving. Als eerbetoon werd op dezelfde dag de onderste bol van het Atomium naar Englert genoemd.[6] Op 24 oktober 2014 werd hij opgenomen in de erfelijke Belgische adel met de persoonlijke titel van baron.[7]

Belangrijke wetenschappelijke prijzen

Externe link

  • Website van François Englert
Bronnen, noten en/of referenties
  1. USC Shoah Foundation Institute testimony of Francois Englert, United States Holocaust Memorial Museum
  2. Belgische Nobelprijswinnaar is joodse professor, joodsactueel.be, 8 oktober 2013. Gearchiveerd op 1 juni 2023.
  3. Het deeltje met de verkeerde namen, De Standaard, 5 juli 2012.
  4. The Raymond and Beverly Sackler School of Physics and Astronomy
  5. Tel Aviv University Raymond and Beverly Sackler Faculty of Exact Sciences
  6. Atomiumbol voor Nobelprijswinnaar Englert. deredactie.be (8 oktober 2013). Geraadpleegd op 8 oktober 2013.
  7. État présent de la noblesse belge (2015), p. 106.
  8. Gravity Research Foundation Awards
  9. Plechtige uitreiking van de Francqui-Prijs door Zijn Majesteit Koning Boudewijn aan de Universitaire Stichting op 12 mei 1982. Gearchiveerd op 22 december 2014. Geraadpleegd op 2 februari 2022.
· · Sjabloon bewerken
1901–1925:1901: Röntgen · 1902: Lorentz / Zeeman · 1903: Becquerel / P. Curie / M. Curie · 1904: Rayleigh · 1905: Lenard · 1906: J.J. Thomson · 1907: Michelson · 1908: Lippmann · 1909: Marconi / Braun · 1910: van der Waals · 1911: Wien · 1912: Dalén · 1913 Kamerlingh Onnes · 1914: von Laue · 1915: W.L. Bragg / W.H. Bragg · 1916 · 1917: Barkla · 1918: Planck · 1919: Stark · 1920: Guillaume · 1921: Einstein · 1922: N. Bohr · 1923:Millikan · 1924 M. Siegbahn · 1925: Franck / Hertz
1926–1950:1926: Perrin · 1927: Compton / C.T.R. Wilson · 1928: O.W. Richardson · 1929: de Broglie · 1930: Raman · 1931 · 1932: Heisenberg · 1933: Schrödinger / Dirac · 1934 · 1935: Chadwick · 1936: Hess / C. Anderson · 1937: Davisson / G.P. Thomson · 1938: Fermi · 1939: Lawrence · 1940 · 1941 · 1942 · 1943: Stern · 1944: Rabi · 1945: Pauli · 1946: Bridgman · 1947: Appleton · 1948: Blackett · 1949: Yukawa · 1950: Powell ·
1951–1975:1951: Cockcroft / Walton · 1952: Bloch / Purcell · 1953: Zernike · 1954: Born / Bothe · 1955: Lamb / Kusch · 1956: Shockley / Bardeen / Brattain · 1957: Yang / T.D. Lee · 1958: Tsjerenkov / Frank / Tamm · 1959: Segrè / Chamberlain · 1960: Glaser · 1961: Hofstadter / Mössbauer · 1962: Landau · 1963: Wigner / Goeppert-Mayer / Jensen · 1964: Townes / Basov / Prokhorov · 1965: Tomonaga / Schwinger / Feynman · 1966: Kastler · 1967: Bethe · 1968: Alvarez · 1969: Gell-Mann · 1970: Alfvén / Néel · 1971: Gabor · 1972: Bardeen / Cooper / Schrieffer · 1973: Esaki / Giaever / Josephson · 1974: Ryle / Hewish · 1975: A. Bohr / Mottelson / Rainwater
1976–2000:1976: Richter / Ting · 1977: P. Anderson / Mott / van: Vleck · 1978: Kapitsa / Penzias / R.W. Wilson · 1979: Glashow / Salam / Weinberg · 1980: Cronin / Fitch · 1981: Bloembergen / Schawlow / K. Siegbahn · 1982: K.G. Wilson · 1983: Chandrasekhar / Fowler · 1984: Rubbia / van der Meer · 1985: von Klitzing · 1986: Ruska / Binnig / Rohrer · 1987: Bednorz / Müller · 1988: Lederman / Schwartz / Steinberger · 1989: Ramsey / Dehmelt / Paul · 1990: Friedman / Kendall / R. Taylor · 1991: de Gennes · 1992: Charpak · 1993: Hulse / J. Taylor · 1994: Brockhouse / Shull · 1995: Perl / Reines · 1996: D. Lee / Osheroff / R.C. Richardson · 1997: Chu / Cohen-Tannoudji / Phillips · 1998: Laughlin / Störmer / Tsui · 1999: 't Hooft / Veltman · 2000: Alferov / Kroemer / Kilby
2000–heden:2001: Cornell / Ketterle / Wieman · 2002: Davis / Koshiba / Giacconi · 2003: Abrikosov / Ginzburg / Leggett · 2004: Gross / Politzer / Wilczek · 2005: Glauber / Hall / Hänsch · 2006: Mather / Smoot · 2007: Fert / Grünberg · 2008: Nambu / Kobayashi / Maskawa · 2009: Kao / Boyle / Smith · 2010: Geim / Novoselov · 2011: Perlmutter / Schmidt / Riess · 2012: Haroche / Wineland · 2013: Englert / Higgs · 2014: Akasaki / Amano / Nakamura · 2015: Kajita / McDonald · 2016: Thouless / Haldane / Kosterlitz · 2017: Weiss / Barish / Thorne · 2018: Ashkin / Mourou / Strickland · 2019: Peebles / Mayor / Queloz · 2020: Penrose / Genzel / Ghez · 2021:  Manabe / Hasselmann / Parisi · 2022:  Aspect / Clauser / Zeilinger · 2023:  Agostini / Krausz / L'Huillier