Galerie van schoonheden
De galerie van schoonheden (Duits Schönheitengalerie) is een verzameling van 36 portretten[1] "schone" Beierse dames. De portretten werden tussen 1827 tot 1863 geschilderd in opdracht van koning Lodewijk I van Beieren. Ze bevinden zich nog steeds in diens slot Nymphenburg te München. De meeste werken werden gemaakt door Joseph Karl Stieler, die van 1825 tot aan zijn dood in 1855 Lodewijks hofschilder was. Later maakte Friedrich Dürck nog twee portretten.
Ontstaan
Het idee om een serie van portretten van schone vrouwen bij elkaar te brengen was geen nieuw bedenksel van Lodewijk I, maar kende al eerdere voorbeelden in de kunsthistorie. Zo maakten Peter Lely en Godfrey Kneller reeds in de zeventiende eeuw portretreeksen van mooie dames aan het Engelse hof en ook Italië kende vergelijkbare voorbeelden, onder andere binnen het Huis Gonzaga. De grootste inspiratie vond Lodewijk echter in een verzameling van veertig vrouwenportretten die de Beierse keurvorstin Henriëtte Adelheid van Savoye tussen 1650 en 1675 van haar hofdames liet aanleggen en gedeeltelijk nog steeds te zien is in het Münchense Cuvilliés-Theater.
Een meer concrete aanleiding om te starten met een verzameling vrouwenportretten was een klein privéschandaal, dat ontstond toen Lodewijk in 1817 een portret van zijn maîtresse gravin Rambaldi had laten maken. Het was voor hem reden om te starten met een meer anonieme serie. De eerste ideeën voor zo'n reeks ontstonden, getuige zijn correspondentie, reeds in 1821. Pas in 1826 echter zou hij er opdracht toe geven aan zijn kersverse hofschilder Joseph Karl Stieler. In 1829 werden de eerste tien portretten tentoongesteld[2], later schilderde hij er nog 24. In 1860, toen Stieler inmiddels overleden was zou Lodewijk nog opdracht tot twee portretten geven aan Stielers leerling Friedrich Dürck (1809-1884). Onder de 36 geportretteerde vrouwen bevonden zich meerdere van Lodewijks maîtresses, waaronder de Ierse danseres Lola Montez, de Engelse Jane Digby en de Italiaanse markiezin Marianna Florenzi. Opvallend voor die tijd is de variëteit aan nationaliteiten. Ook qua sociale status zijn er aanzienlijke verschillen, uiteenlopend van leden van de koninklijke familie zelf tot de schoenmakersdochter Helene Sedlmeier, die wel gold als de mooiste vrouw uit toenmalig München.
De portretten waren lange tijd te zien in de grote feestzaal van slot Nymphenburg, maar nadat deze ruimte tijdens Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd werd, werden ze overgebracht naar de kleine eetzaal in de zuidelijke vleugel, waar ze nog steeds te zien zijn en toegankelijk voor publiek.
De portretten
-
Auguste Strobl, (1807-1871), 1827 -
Maximiliane Borzaga (1806-1837), 1827 -
Isabella gravin von Trauffkirchen-Engelberg (1805-1855), 1828 -
Amalie von Lerchenfeld, baronesse van Krüdener (1808-1888), 1828 -
Cornelia Vetterlein (1811-1862, 1828 -
Actrice Charlotte von Hagn (1809-1891), 1828 -
Nanette Kaula (1812-1877), 1829 -
Anna Hillmayer (1812-1847), 1829 -
Regina Daxenberger (1811-1872), 1829 -
Jane Digby (1807-1881), 1831 -
Markiezin Marianna Marquesa Florenzi (1802-1870) -
Amalie von Schintling (1812-1831), 1831 -
Schoenmakersdochter Helene Sedlmayr (1830-1898), 1831 -
Crescentia Bourgin (1806-1853), 1833 -
Irène Pallavicini (1811-1877), 1834 -
Gravin Caroline von Holnstein, (1815-1859), 1834 -
Lady Jane Erskine (1818-1846), 1837 -
Lady Theresa Spence (1815-?) als Sapho, 1837 -
Baronesse Mathilde von Jordan (1807-1857), 1837 -
Wilhelmine Sulzer (1815-?), 1838 -
Antonia Wallinger (1823-1893), 1840 -
Baronesse Rosalie Julie von Bonar (1814-?), 1840 -
Aartshertogin Sophie van Beieren (1805-1872), 1841 -
Katherina Botzaris (1820-1872), 1841 -
Carolina Lizius (1825-1908), 1842 -
Elise List (1822-1893), 1842 -
Prinses Marie van Pruisen (1825-1889), 1843 -
Baronesse Friederike von Gumppenberg (1823-1916), 1843 -
Caroline von Oettingen-Wallerstein (1824-1889), 1843 -
Lady Emily Milbanke (1822-1910), 1844 -
Josepha Conti (1823-1881), 1844 -
Prinses Alexandra Amalie van Beieren (1826-1875), 1845 -
Lola Montez (1821-1867), 1847 -
Maria Dietsch (1835-1869), 1850 -
Anna von Greiner (1836-?), 1860, door Dürck -
Carlotta von Breidbach-Bürresheim (1838-1920), 1863, door Dürck
Literatuur
- Konstantin Prinz von Bayern: Des Königs schönste Damen. Aus der Schönheitengalerie Ludwigs I. Verlag Süddeutsche Zeitung, ISBN 3799160876
- Gerhard Hojer: Die Schönheitsgalerie König Ludwigs I., Regensburg, Schnell und Steiner, 1997.
Externe links
- (de) Schönheitengalerie op webpagina Historie Bayern
- (en) Webpagina over de Schönheitengalerie
- (de) Informatie op de website van Schloss Nymphenburg
