1,1,1,2-Tetrafluoroetan

1,1,1,2-Tetrafluoroetan
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
1,1,1,2-tetrafluoroetan
Inne nazwy i oznaczenia
tetrafluoroetan, norfluran, R-134a, Genetron 134a, HFC-134a, Freon 134a
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C2H2F4

Inne wzory

CH
2FCF
3

Masa molowa

102,03 g/mol

Wygląd

bezbarwny gaz[1]

Identyfikacja
Numer CAS

811-97-2

PubChem

13129

DrugBank

DB13116

SMILES
FC(F)(F)C(F)
InChI
InChI=1S/C2H2F4/c3-1-2(4,5)6/h1H2
InChIKey
LVGUZGTVOIAKKC-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Gęstość
1,2072 g/cm³[1]; ciecz
Rozpuszczalność w wodzie
nierozpuszczalny[1]
w innych rozpuszczalnikach
rozpuszczalny w eterze[1]
Temperatura topnienia

−103,3 °C[1]

Temperatura wrzenia

−26,5 °C[1]

Punkt krytyczny

100,98 °C[2]; 4,053 MPa[2]

Budowa
Moment dipolowy

1,80 ± 0,22 D[3]

Niebezpieczeństwa
Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2017-04-02]
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanego źródła[4]
Butla gazowa
Uwaga
Zwroty H

H280

Zwroty P

P410+P403

NFPA 704
Na podstawie
podanego źródła[4]
0
0
0
 
Temperatura zapłonu

niepalny[4]

Numer RTECS

KI8842500

Dawka śmiertelna

LC50 = 1,5 kg/m³/4 h (szczur, inhalacja)[5][6]

Podobne związki
Podobne związki

difluoroetan, pentafluoroetan, chlorotetrafluoroetan, trichloroetan

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

1,1,1,2-Tetrafluoroetan, pot. tetrafluoroetan, C
2H
2F
4 – organiczny związek chemiczny z grupy halogenków alkilowych (freonów), fluoropochodna etanu. Jest używany w chłodnictwie. Nie posiada potencjału ODP, natomiast właściwości termodynamiczne ma podobne do dichlorodifluorometanu.

Wykorzystanie

1,1,1,2-Tetrafluoroetan jest „wysokotemperaturowym” ziębnikiem używanym w domowych lodówkach i samochodowej klimatyzacji. Poza tym używa się go jako czynnik rozprężający do produkcji spienionych tworzyw sztucznych, gaz pędny w inhalatorach i podręcznych pojemnikach z tzw. „sprężonym powietrzem”, środek do usuwania wilgoci ze sprężonego powietrza, czasem też do chłodzenia przetaktowywanych komputerów i jako napęd w broni pneumatycznej ASG.

Zgodnie z Dyrektywą 2006/40/WE od 2011 roku stosowanie substancji o GWP wyższym niż 150 (a więc także tetrafluoroetanu) w systemach klimatyzacji samochodowej jest zabronione w nowych typach pojazdów, a od 2017 roku we wszystkich nowych pojazdach[7]. Natomiast w Kalifornii jego sprzedaż może zostać zakazana, by zapobiec nieprofesjonalnej wymianie czynników chłodniczych w klimatyzacji.

Wrzący 1,1,1,2-tetrafluoroetan

Historia

R-134a pojawił się na początku lat 90. XX w. jako zamiennik R-12, ze względu na jego szkodliwe działanie na warstwę ozonową. Przez ostatnie 10 lat zawartość 1,1,1,2-tetrafluoroetanu w atmosferze wyraźnie wzrosła, a w latach 2001–2004 podwoiła się[8]. Charakteryzuje się pomijalnymi potencjałami zmniejszania warstwy ozonowej ODP oraz zakwaszającym deszcze (w wyższych partiach atmosfery R-134a w reakcji rodnikowej jest wolno przekształcany w kwas trifluorooctowy wykrywany w ilości kilku ng/l deszczu[9]), natomiast jego potencjał efektu cieplarnianego jest dość duży (GWP100 = 1300).

Bezpieczeństwo

Kontakt tetrafluoroetanu z ogniem lub powierzchniami o temperaturze powyżej 250 °C może spowodować jego rozkład połączony z emisją toksycznych gazów, w tym fluorowodoru HF i fluorku karbonylu COF
2. Stężenie śmiertelne tetrafluoroetanu LC50 dla szczura wynosi 1,5 kg/m³, co oznacza, że jest on względnie nietoksyczny. Jako gaz cięższy od powietrza gromadzi się w dolnych rejonach pomieszczeń, mogąc doprowadzić do utraty przytomności oraz uduszenia z powodu lokalnego braku tlenu[10].

Szybkie opróżnianie pojemników z tetrafluoroetanem znajdujących się pod ciśnieniem prowadzi do znacznego obniżenia temperatury mogącego wywoływać odmrożenia.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Lide 2009 ↓, s. 3-474.
  2. ↑ a b Lide 2009 ↓, s. 6-68.
  3. ↑ Lide 2009 ↓, s. 9-58.
  4. ↑ a b c 1,1,1,2-Tetrafluoroethane (nr 374334) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2015-03-26]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  5. ↑ 1,1,1,2-Tetrafluoroethane, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: 13129  (ang.).
  6. ↑ 1,1,1,2-Tetrafluoroethane (nr 374334) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2019-11-06]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  7. ↑ Dyrektywa 2006/40/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. dotycząca emisji z systemów klimatyzacji w pojazdach silnikowych oraz zmieniająca dyrektywę Rady 70/156/EWG [online], Dz. Urz. UE L 161 z 14.06.2006 .
  8. ↑ O.O. Hermansen O.O. i inni, Greenhouse gas monitoring at the Zeppelin station. Annual report 2004 (TA-2110/2005), Norwegian Institute for Air Research, 2005, ISBN 82-425-1677-4 [dostęp 2015-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05]  (ang.).
  9. ↑ L.L. von Sydow L.L. i inni, Natural Background Levels of Trifluoroacetate in Rain and Snow, „Environmental Science & Technology”, 34, 2000, s. 3115–3118, DOI: 10.1021/es9913683 .
  10. ↑ D.J.D.J. Alexander D.J.D.J., S.E.S.E. Libretto S.E.S.E., An overview of the toxicology of HFA-134a (1,1,1,2-tetrafluoroethane), „Human & Experimental Toxicology”, 14, 1995, s. 715–720 .

Bibliografia

  • David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0  (ang.).

Linki zewnętrzne