1572

Wydarzenia w Polsce

• 9 stycznia – powódź w Toruniu; zginęło 300 osób.
• 12 marca-28 maja – w Warszawie obradował sejm^[1].
• 14 czerwca – wodowano w Elblągu galeon Smok.
• 7 lipca – śmierć Zygmunta Augusta, koniec dynastii Jagiellonów w Polsce.
• 17 lipca – szlachta chełmska zebrała się na sejmiku w Krasnymstawie i po raz pierwszy (w sytuacji bezkrólewia) powołała sądy kapturowe.
• Październik – zjazd senatorów koronnych w Kaskach niedaleko Łowicza, na którym podjęto decyzję o zwołaniu sejmu konwokacyjnego w Warszawie na początek 1573 r. oraz uznano prymasa za interrexa.

• Nieudana interwencja wojewody Mikołaja Mieleckiego w Mołdawii w celu osadzenia na tronie Bogdana IV.
• Szymon Budny, polemista i teolog Braci Polskich, wydał Biblię Nieświeską.

Wydarzenia na świecie

• 1 kwietnia – Gezowie morscy zdobyli twierdzę Brielle u ujścia Mozy. Wydarzenie to jest uznawane za początek wojny wyzwoleńczej Niderlandów przeciwko Hiszpanom.
• 13 maja – Grzegorz XIII został papieżem.
• 9 czerwca – Henryk IV Burbon został królem Nawarry.
• 9 lipca – Holandia: powieszono 19 męczenników z Gorkum.
• 24 lipca – hiszpańscy konkwistadorzy zdobyli Vilcabambę, ostatnią stolicę Imperium Inków.
• 18 sierpnia – król Nawarry Henryk IV pojął za żonę francuską księżniczkę Małgorzatę de Valois, ze względu na różnice konfesji przyszłych małżonków ceremonia odbyła się na dziedzińcu paryskiej katedry Notre-Dame, zaś sam ślub miał być symbolicznym aktem braterstwa między hugenotami a katolikami, 6 dni później rozpętała się tzw. „noc św. Bartłomieja”.
• 23/24 sierpnia – noc św. Bartłomieja, rzeź hugenotów we Francji.
• 24 sierpnia – w rozpoczętej kilkudniowej serii mordów dokonywanych w Paryżu przez katolików na protestantach (wydarzenia określane jako „noc św. Bartłomieja”) przywódca hugenotów, admirał Gaspard de Coligny został wyrzucony przez okno, po czym ucięto mu głowę i odesłano do Rzymu w darze dla papieża Grzegorza XIII.
• 24 września – został ścięty Tupac Amaru, ostatni król Inków.
• 11 listopada – Tycho Brahe odkrył supernową w gwiazdozbiorze Kasjopei.

• Na mocy zezwolenia cesarza Maksymiliana II Habsburga z księstwa cieszyńskiego zostało wydzielone państwo bielskie.
• Zawarto sojusz angielsko-francuski.

Urodzili się

• 22 stycznia – John Donne, czołowy poeta wczesnego angielskiego baroku (zm. 1631)
• 23 stycznia – Joanna de Chantal, francuska zakonnica, współzałożycielka zgromadzenia wizytek (zm. 1641)
• 2 lutego – Maciej Łubieński, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, biskup poznański (zm. 1652)
• 12 marca – Walenty Smalc, duchowny i teolog braci polskich, pisarz, tłumacz (zm. 1622)
• 10 maja – Maria Sydonia cieszyńska, księżniczka cieszyńska z dynastii Piastów (zm. 1587)
• 11 czerwca – Ben Jonson, angielski dramaturg, poeta i aktor (zm. 1637)
• 8 września – Piotr Casani, włoski pijar, błogosławiony katolicki (zm. 1647)
• 8 listopada – Jan Zygmunt Hohenzollern, margrabia-elektor Brandenburgii i książę pruski (zm. 1620)
• 1 grudnia – Vilém Slavata z Chlumu, czeski szlachcic i historyk, ofiara defenestracji praskiej z 1618 (zm. 1652)
• 31 grudnia – Go-Yōzei, 107. władca Japonii (zm. 1617)

• data dzienna nieznana:
  • Giovanni Bernardino Azzolini, włoski malarz i rzeźbiarz (zm. 1645)
  • Zygmunt Batory, książę Siedmiogrodu w latach 1588-1599 i 1600-1601, książę opolski (zm. 1613)
  • Johann Bayer, astronom niemiecki (zm. 1625)
  • Abraham van den Blocke, architekt i rzeźbiarz tworzący w Gdańsku, syn Willema (zm. 1628)
  • Izaak van den Blocke, malarz, syn Willema, obywatel Gdańska (zm. 1626)
  • Arend Dickmann, holenderski admirał polskiej floty wojennej (zm. 1627)
  • Korneliusz Drebbel, holenderski wynalazca (zm. 1633)
  • Fachr ad-Din II, libański emir (zm. 1635)
  • Henri de Gondi, biskup Paryża w latach 1598–1622 i kardynał (zm. 1622)
  • Filip od Jezusa de Las Casas, franciszkanin, męczennik w Nagasaki, święty katolicki (zm. 1597)
  • Bartholomew Gosnold, prawnik i podróżnik angielski, kaper (zm. 1607)
  • Caspar Hofman, lekarz, profesor związany z Akademią Medyczną we Frankfurcie nad Odrą (zm. 1648)
  • Bartłomiej Keckermann, filozof, historyk, teolog kalwiński i pedagog (zm. 1609)
  • Andrzej Lipski, biskup łucki (1617), włocławski (1623) i krakowski (zm. 1631)
  • Cyryl Lukaris, grecki duchowny prawosławny, teolog, patriarcha Aleksandrii w latach 1601–1620 (jako Cyryl III) (zm. 1638)
  • Gonzalo López de Ocampo, hiszpański duchowny katolicki, czwarty arcybiskup limski oraz prymas Peru (zm. 1627)
  • Odo van Maelcote, holenderski matematyk i jezuita (zm. 1615)
  • Adam Nowodworski, biskup kamieniecki, przemyski oraz poznański (zm. 1634)
  • Jan Antonisz van Ravesteyn, holenderski malarz barokowy (zm. 1657)
  • Eustachy Wołłowicz (biskup wileński), proboszcz trocki, duchowny referendarz wielki litewski, pisarz litewski, podkanclerzy litewski (zm. 1630)
  • Paweł z Łęczycy, gwardian, kustosz, definitor, egzorcysta, tłumacz (zm. 1642)

Zmarli

• 10 stycznia – Krzysztof Falk, literat pruski, kronikarz i poeta, nauczyciel (ur. 1520)
• 29 stycznia – Luis Colón de Toledo, pierwszy syn Diego Colóna i Maríi de Toledo y Rojas, wnuk Krzysztofa Kolumba (ur. 1533)
• 8 lutego – Cyryl, metropolita Moskwy i Wszechrusi (ur. 1492)
• 28 lutego – Katarzyna Habsburżanka, trzecia żona Zygmunta II Augusta (ur. 1533)
• 2 marca – Mem de Sá, portugalski gubernator generalny Brazylii (ur. 1500)
• 12 marca – Stanisław Górski, polski duchowny katolicki, kanonik płocki i krakowski, historyk-zbieracz (ur. 1497)
• 13 marca – Petar Hektorović, chorwacki pisarz i poeta (ur. 1487)
• 17 marca – Georg Hundt von Weckheim, administrator urzędu wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego (ur. 1520)
• 17 kwietnia – Filip Padniewski, duchowny, pisarz polityczny, mówca i mecenas sztuki (ur. 1510)
• 1 maja – Pius V, papież (ur. 1504)
• 2 maja – Mikołaj Potocki, rotmistrz królewski (1550), zawiadowca zamku kamienieckiego (1555), strażnik polny koronny (ur. 1517)
• 3 maja – Rafał Działyński, kasztelan brzeskokujawski (ur. 1510)
• 11 maja – Mojżesz ben Israel Isserles, krakowski rabin (ur. 1525)
• 6 czerwca – Stanisław Zamoyski, polski szlachcic, magnat, hetman nadworny (ur. 1519)
• 9 czerwca – Joanna d’Albret, królowa Nawarry (ur. 1528)
• 5 lipca – Longqing, dwunasty cesarz Chin z dynastii Ming (ur. 1537)
• 7 lipca – Zygmunt II August, wielki książę litewski i król Polski (ur. 1520)
• 7 lipca – Walenty Herburt, biskup przemyski (ur. 1524)
• 9 lipca – Męczennicy z Gorkum:
  • Adrian Jansen, holenderski norbertanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1528 lub 1532)
  • Andrzej Wouters, holenderski duchowny katolicki, męczennik, święty (ur. 1542)
  • Antoni z Hoornaert, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. ?)
  • Antoni z Weert, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1522)
  • Franciszek Roye, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1522)
  • Godfryd van Duynsen, holenderski duchowny katolicki, męczennik, święty (ur. 1502)
  • Gotfryd z Melveren, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1512)
  • Hieronim z Weert, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki(ur. 1522)
  • Jakub La Coupe, belgijski duchowny katolicki, męczennik, święty (ur. 1541)
  • Jan Lenartz, kapłan augustianin, męczennik, święty katolicki (ur. 1504)
  • Jan z Kolonii, kapłan dominikanin, męczennik, święty katolicki (ur. ?)
  • Korneliusz Wijk, brat zakonny franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1548)
  • Leonard Vechel, holenderski duchowny katolicki, męczennik, święty (ur. ok. 1527)
  • Mikołaj Janssen, holenderski duchowny katolicki, męczennik, święty (ur. 1532)
  • Mikołaj Pick, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1543)
  • Nikazjusz Jonson, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1522)
  • Piotr z Asche, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1530)
  • Teodoryk Endem, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1499)
  • Willad z Danii, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1482)
• 25 lipca – Izaak Luria, żydowski uczony i mistyk, uważany przez swych wyznawców za Mesjasza (ur. 1534)
• 20 sierpnia – Miguel López de Legazpi, hiszpański konkwistador, założyciel pierwszej kolonii na Filipinach (ur. 1502)
• 22 sierpnia – Thomas Percy, siódmy earl hrabstwa Northumberland, błogosławiony katolicki (ur. 1528)
• 24 sierpnia – Gaspard de Coligny, francuski admirał, przywódca hugenotów (ur. 1519)
• 26 sierpnia – Petrus Ramus, francuski filozof, matematyk, logik, filolog (ur. 1515)
• 27 sierpnia – Claude Goudimel, francuski kompozytor (ur. 1514)
• 19 września – Barbara Habsburżanka, arcyksiężniczka Austrii, księżniczka Czech i Węgier (ur. 1539)
• 24 września – Tupac Amaru, ostatni król Inków, rezydujący w Vilcabambie (ur. ?)
• 25 września – Marcin Rokicki herbu Rawicz, także Barian Rokicki 1572 w Bieczu – aptekarz polski, rajca i burmistrz Biecza
• 30 września – Franciszek Borgiasz, trzeci generał zakonu jezuitów, jedna z kluczowych postaci kontrreformacji (ur. 1510)
• 12 listopada – Grzegorz Chodkiewicz, hetman wielki litewski, kasztelan wileński (ur. ok. 1513)
• 23 listopada – Agnolo Bronzino, włoski malarz (ur. 1503)
• 24 listopada – John Knox, przywódca szkockiej reformacji (ur. 1514)
• 2 grudnia – Ippolito d’Este, włoski kardynał i mąż stanu (ur. 1509)
• 22 grudnia – François Clouet, malarz francuski, pochodzenia niderlandzkiego (ur. 1515)
• 30 grudnia – Galeazzo Alessi, włoski architekt, główny przedstawiciel manieryzmu (ur. 1512)

• Data dzienna nieznana:
  • Rafael Bombelli, włoski matematyk (ur. 1526)
  • Maciej Kawęczyński, polski i białoruski wydawca i drukarz, działacz reformacji na Litwie (ur. ok. 1520)
  • Andrzej Frycz Modrzewski, polski twórca i pisarz polityczny okresu renesansu (ur. ok. 1503)
  • Jan Tarło, polski magnat (ur. ?)

Zdarzenia astronomiczne

• 6 listopada – w gwiazdozbiorze Kasjopei wybuchła supernowa SN 1572 o jasności ok. -4^m, a więc dorównującej Wenus

Przypisy

Zobacz multimedia związane z tematem: 1572