Alex Honnold

Alexander J. Honnold

Alex Honnold na festiwalu filmowym w Trydencie (2014)
Data i miejsce urodzenia	17 sierpnia 1985 Sacramento
Zawód, zajęcie	wspinacz profesjonalny
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Alex Honnold (ur. 17 sierpnia 1985 w Sacramento, Kalifornia) – amerykański wspinacz, znany z trudnych i szybkich przejść klasycznych, w tym z klasycznych przejść bez asekuracji (ang. free solo) dróg na wielkich ścianach górskich. W czerwcu 2017 roku dokonał pierwszego w ogóle przejścia słynnej ściany El Capitan bez asekuracji i klasycznie, drogą Freerider^[1], mającą blisko 900 metrów wysokości. Współpracował przy wielu projektach filmowych, z których najbardziej znany jest pełnometrażowy film dokumentalny Free Solo o wspomnianej wspinaczce Honnolda bez asekuracji na El Capitan w 2017 roku i przygotowaniach do tego przejścia. Film ten został nagrodzony Oscarem^[2] w lutym 2019.

Kariera wspinaczkowa

Honnold stał się szerzej znany wśród wspinaczy już w 2007 roku, gdy w Yosemite przeszedł bez asekuracji drogi Astroman i ścianą turni Rostrum w jeden dzień (jako drugi człowiek w historii; 20 lat wcześniej pierwszego takiego połączenia dokonał Peter Croft, sam Astroman miał jeszcze tylko jedno przejście bez asekuracji). W 2008 roku Honnold dokonał przejścia bez asekuracji 600-metrowej północno-zachodniej ściany Half Dome, uznane za przełomowe. Stało się ono tematem pierwszego szerzej znanego filmu o Honnoldzie (2010, Alone on the Wall, zob. lista filmów poniżej).

Wspinał się też i dokonał pierwszych przejść bez asekuracji w Kanadzie, Meksyku i Maroku. Poznał również rejony skalne Europy, w tym skały Wysp Brytyjskich, Hiszpanii, piaskowce nad Łabą (w Saskiej Szwajcarii), grecką wyspę Kalymnos.

Od 2009 roku ma on również dokonania w ramach wypraw w rejony oddalone od cywilizacji. Np. w Patagonii pobił dwa rekordy czasowe długich przejść graniowych, o wybitnie alpejskim, skalno-lodowym charakterze. Wytyczał nowe drogi na Borneo, Antarktydzie i w górach Afryki.

W 2015 wraz z Tommym Caldwellem został laureatem Złotego Czekana za przejście w lutym 2014 trawersu wszystkich turni masywu Fitz Roy^[3] w Patagonii. Uhonorowano go oraz filmy z jego udziałem także innymi nagrodami.

W mediach

Jest głównym autorem książki autobiograficznej Alone on the Wall z 2015 roku (współautor David Roberts), mającej już kilka wydań oraz tłumaczenia na co najmniej 7 języków.

W lutym 2019 film Free Solo w reżyserii Jimmy’ego China i Elizabeth Chai Vasarhelyi otrzymał Oscara jako najlepszy pełnometrażowy film dokumentalny. Film ten był nagradzany też wcześniej na festiwalach fachowych, np. w Polsce zdobył Grand Prix w konkursie filmowym na 16. Festiwalu Górskim w Krakowie (KFG)^[4] w grudniu 2018. W początku lutego 2019 otrzymał nagrodę Brytyjskiej Akademii Filmowej i Telewizyjnej BAFTA^[5]). W Polsce film ten miał oficjalną premierę kinową 14 marca 2019^[6]. Ma on też wersję IMAX.

Pierwszy szerzej znany film o Honnoldzie to Alone on the Wall z 2010 roku w reżyserii Petera Mortimera, o przejściu Half Dome bez asekuracji. Ujęcie z tego filmu znalazło się m.in. na okładce National Geographic z maja 2011. Również ten film zdobył główną nagrodę na festiwalu w Krakowie w grudniu 2010 (Grand Prix na 8. Krakowskim Festiwalu Górskim)^[7].

Od kilku lat Alex Honnold stał się postacią rozpoznawalną przez szeroką publiczność w USA, znalazł się na okładkach prasy popularnej, udzielał licznych wywiadów i prelekcji, brał udział w reklamach, w tym reklamie wielkiego banku. Przykładowo, wystąpił w popularnym programie „60 Minutes” sieci CBS i zgromadził widownię około 17 milionów. Poproszono go również o komentarz do scen wspinaczkowych z kilku głośnych filmów fabularnych, w tym wspinaczki bez asekuracji z filmu Mission: Impossible II z 2000 roku z Tomem Cruise’em – i w miesiąc (18 lutego-18 marca 2019) wywiad ten na YouTube zgromadził około 3,7 miliona widzów^[8].

W kwietniu 2018 miał prelekcję na oficjalnej konferencji TED o wartych zauważenia ideach i osiągnięciach technologicznych. Wideo z tego wystąpienia na stronie ted.com w ciągu niespełna roku zgromadziło ponad 5 milionów odsłon^[9], oraz 4 miliony odsłon na YouTube w niecałe 5 miesięcy (od 29 października 2018 do 20 marca 2019^[10]; tu spisany tekst tego wystąpienia^[11]).

Był w Polsce na festiwalach: w Łodzi, na 13. Explorers Festival w listopadzie 2011 i na 22. Festiwalu Górskim w Lądku Zdroju we wrześniu 2017^[12]. Jesienią 2017 roku magazyn „Góry” opublikował duży materiał o nim^[13], ze zdjęciem na okładce.

Fundacja i życie osobiste

W roku 2012 założył Honnold Foundation, która ma za cel poprawę warunków życia ludzi w trudnych warunkach, w tym wspomaga wykorzystanie energii słonecznej w krajach rozwijających się. Alex ma doświadczenia z wykorzystaniem paneli słonecznych umieszczonych na jego własnym vanie, w którym spędza bardzo dużo czasu i podróżuje pomiędzy rejonami skalnymi USA.

Mieszka w Las Vegas^[14], gdzie wiosną 2017 roku kupił dom.

Dziadek Honnolda (zmarły w styczniu 2002^[15]) pochodził z Polski, jego matka (Dierdre Wolownick Honnold) jest z domu Wolownick^[16] i jak mówi sam Alex, „jest w 100% Polką”. Starsza o rok siostra ma na imię Stasia^[13][15][17] i zajmuje się długimi rajdami rowerowymi. Ojciec Alexa, Charles Forrest Honnold zmarł 18 lipca 2004 roku na atak serca w wieku 55 lat^[15][18].

Alex jest związany z Sanni McCandless, która jest jedną z trzech głównych postaci drugoplanowych w filmie Free Solo i towarzyszyła mu w trakcie ceremonii wręczenia Oskara 24 lutego 2019.

Ważniejsze wspinaczki

Wielkie ściany, przejścia w zespole

• El Capitan, Freerider (VI 5.12d, 37 wyciągów, warianty klasyczne Alexandra Hubera z 1998 roku do Salathé Wall na pd.-zach. ścianie; najbardziej popularna z dróg klasycznych na ścianie El Capitan) październik 2006, w półtora dnia, 21. przejście klasyczne, Alex Honnold i Ben Gilkison; Honnold był bliski przejścia drogi w czystym stylu i bez jej znajomości, tzw. OS, jednak miał jedno odpadnięcie^[19].
• Freerider, 22. przejście klasyczne: Alex Honnold, Brian Kimball, maj 2007, czas 20:30, 2 odpadnięcia, styl RP^[19].
• El Capitan, Salathé Wall (VI 5.13b/c), październik 2007, 3 dni, 11. klasyczne przejście drogi, asekurował go John Robinson^[19];
• Salathé Wall maj 2009, 12. klasyczne przejście drogi, 8 godzin, partner Sean Leary. Częściowo wspinali się równolegle, ponadto próbowali połączyć w łańcuchówkę z przejściem ściany Half Dome, ale przerwał im deszcz^[19].

Wielkie ściany, przejścia szybkie

• El Capitan, The Nose (Nos):
  • 11.2011, Hans Florine, Alex Honnold, 2:37 (nieklasycznie, zabrakło 35 sekund do ówczesnego rekordu, który 6.11.2010 ustanowili Dean Potter i Sean Leary, 2:36:45)^[19].
  • 17.06.2012, Hans Florine, Alex Honnold, 2:23:46^[19] (nieklasycznie), wówczas rekord czasowy (w międzyczasie rekord poprawił inny zespół, 10.2017, Brad Gobright, Jim Reynolds, 2:19:44)^[19].
  • 30.05.2018, Alex Honnold, Tommy Caldwell, 2:10:15^[19][20], wówczas rekord.
  • 4.06.2018, Honnold, Caldwell, 2:01:55^[19], wówczas rekord.
  • 6.06.2018, Honnold, Caldwell, 1:58:07, aktualny rekord^[19][21].
• El Capitan, 3 drogi w ciągu 24 godzin: Nos, Salathé Wall, Lurking Fear, Alex Honnold i Sean Leary, 2010^[19].
• Yosemite Triple Crown, łańcuchówka (połączenie dróg, ‘link-up’) trzech ścian, w wersji pokonywanej klasycznie: 1. Mount Watkins, South Face; 2. El Capitan, Freerider; 3. Half Dome, Northwest Face Regular Route, 5.13a, 18-19 maja 2012, całość łącznie w 21:15, od godz. 16:45 do ok. 14:00, pierwsze całkowicie klasycznie, w czasie poniżej 24 godzin, partner Tommy Caldwell^[19][22].
• Yosemite Triple Crown, łańcuchówka trzech ścian i klasyków doliny Yosemite: 1. Mount Watkins, południową ścianą, 19 wyciągów; 2. El Capitan, The Nose, 34 wyciągi; 3. Half Dome, Northwest Face Regular Route, 24 wyciągi, 5-6 czerwca 2012 – całość w 18 godzin 50 minut^[19], samotnie, z minimalną asekuracją i ewentualnym łapaniem się haków (czyli nieklasycznie) na ok. 5% długości dróg.

Wielkie ściany, przejścia bez asekuracji

• Yosemite, Washington Column, droga Astroman (5.11c, 330m) i Rostrum, North Face (5.11c, 240 m), wrzesień 2007^[23], obie drogi free solo w jeden dzień (są one w odległości około 15 kilometrów w linii prostej).
• Angels Landing, Zion, Utah, droga Moonlight Buttress (5.12+, 360 m), 1.04.2008, klasycznie i samotnie bez asekuracji (free solo), czas 1 godzina 23 minuty (1:23)^[24].
• Half Dome, Yosemite, droga Northwest Face Regular Route, (5.12a, 600 m), 6.09.2008, free solo, czas 2:50^[19][25].
• Half Dome, Northwest Face Regular Route, maj 2012, free solo, czas 1:22^[19].
• El Potrero Chico, stan Nuevo León, Meksyk, ściana El Toro, droga El Sendero Luminoso, (5.12d, 500 m), 16.01.2014, free solo, czas 3 godziny^[26].
• Taghia, Maroko, Le Rouge Berbère (7b, 560 m), maj 2014; free solo OS, czas 2:30^[27].
• El Capitan, Yosemite, droga Freerider, 5.12d, 3.06.2017, czas 3 godziny 56 minut (3:56)^[1][19]. Pierwsze w historii przejście ściany El Capitan klasycznie i bez asekuracji.

Przejścia wyprawowe

• Borneo, Mount Kinabalu, nowa droga z kanionu Low’s Gully, kwiecień 2009, trudności 5.12 i A2 (trudności hakowe), 500 m, przygotowywana pod przejście klasyczne (około 5.13), ale z przejściem czysto klasycznym całości nie zdążono. Ekipę wspinaczkową tworzyli Mark Synnott, Conrad Anker, Kevin Thaw, Jimmy Chin, Alex Honnold, Renan Ozturk. Była to pierwsza w ogóle egzotyczna wyprawa Honnolda^[28].
• Patagonia, trawers masywu Fitz Roy (7 nazwanych szczytów), 12-16.02.2014, partner Tommy Caldwell, trudności do 7a w skali francuskiej, 5 km trudnych grani i iglic, około 4 km sumarycznego przewyższenia trudnym terenem wspinaczkowym, pierwsze przejście.
• Patagonia, trawers masywu Cerro Torre, Torre traverse^[29], czas 20:40, 31.01.2016, partner Colin Haley, 2. przejście, pierwsze przejście jednodniowe (pierwszego w ogóle dokonali Colin Haley i Rolando Garibotti w 2008, w 4 dni).
• Afryka, Kenia, Mt Poi, nowa droga, 5.12, 700 m, The Cat, nowa droga,oraz inne drogi do 5.12+^[30], grudzień 2016.
• Antarktyda, Ziemia Królowej Maud, Góry Drygalskiego, m.in. Mount Fenris^[31], nowa droga, 400 m, partner Cedar Wright, 12.2017, oraz m.in. powtórzenie drogi Skywalk^[31] z 1998 r. na Holtanna (2650 m).

Wspinaczki na średnie i mniejsze formacje (1-9 wyciągów)

• The Phoenix w Yosemite, 13.06.2011, 5.13a, 50 m, free solo, 8 minut^[32]; historycznie pierwsza droga o trudnościach 5.13a w USA.
• Squamish, The Chief (Stawamus Chief, oficjalnie Stawamus Chief Mountain, także Squamish Chief), Grand Wall Area, University Wall, 5.11, 8 wyciągów, 270 m, 25.08.2014, free solo, pierwsze przejście w tym stylu całej drogi.
• Klif Fair Head (inaczej Benmore), Irlandia Północna, droga Complete Screamer (brytyjska wycena E8 6b, amerykańska 5.12, 60 m), pierwsze przejście free solo, 5.06.2016.
• The Needles, Kalifornia, skała Warlock, Romantic Warrior (5.12b, 9 wyciągów, 300 m), free solo, wrzesień 2014; Honnold znał tę drogę z przejścia z liną w 2008 roku^[33].
• Utah, Hong Kong Phooey, 5.13b, 100 m, 3 wyciągi, free solo, 11.03.2008, przedtem 2 dni prób. Bushido, 40 m, free solo, 9.03.2008.
• Jailhouse Rock Area, San Francisco, droga The Green Mile, trudności w skali amerykańskiej 5.14c (i francuskiej 8c+, stosowanej do bezpośredniego porównania z najtrudniejszymi drogami europejskimi). Technicznie najtrudniejsza w ogóle droga pokonana przez Honnolda (z asekuracją).
• Czad, Angola^[34], Południowa Afryka, Kenia, Oman, Malezja, Chiny, buldery i skały do 200-300 m.
• Saska Szwajcaria, Wielka Brytania i Irlandia, Hiszpania.

Małe formacje, Bouldering

• To Big to Flail, Bishop (Kalifornia), 2012, 15-metrowa (tzw. highball, upadek grożący poważnymi konsekwencjami) pionowa płyta z nierównościami na opuszki palców, pierwsze przejście w ogóle (free solo)^[35].

Filmy

• 2010 – Alone on the Wall (24 minuty), reżyseria Peter Mortimer, Sender Films 2010, o free solo na Half Dome.
• 2012 – Honnold 3.0, 2012, (około 30 minut), o solo na łańcuchówce Yosemite Triple Crown. Realizacja: Peter Mortimer, Nick Rosen, Josh Lowell, Alex Lowther. Produkcja: Sender Films, w serii Reel Rock Tour, odcinek 7.
• 2015 – A Line Across The Sky (trawers Fitz Roy), reżyseria Peter Mortimer i Josh Lowell. Sender Films, w serii Reel Rock, odcinek 10.
• 2018 – Free Solo (100 minut), reżyseria Elizabeth Chai Vasarhelyi i Jimmy Chin, National Geographic.
• 2018 – Ujęcia 360 stopni: Free Solo 360° Video – Climb El Capitan with Alex Honnold^[36][37].

Książki

• Alex Honnold, współautor David Roberts: Alone on the Wall, 2015, wydawnictwo W.W. Norton & Company, ISBN 978-0-393-24762-6. Kilka wydań, z 2015, 2016, 2018, tłumaczenia na niemiecki, francuski, włoski, hiszpański, czeski, japoński, chiński.
• Mark Synnott: The Impossible Climb. Alex Honnold, El Capitan and the Climbing Life, 2019 (premiera 5 marca 2019), wydawnictwo Dutton, ISBN 978-1101986646.

Bibliografia

• Andrzej Mirek: Alex Honnold – bohater moralnego niepokoju, „Góry” numer 253 (3/2017, jesień), s. 10-17 (istnieje też wersja internetowa, zob. Linki zewnętrzne).

Przypisy

Dalsza lektura

• Mark Synnott: ''Alex Honnold Completes the Most Dangerous Free-Solo Ascent Ever'' [online], nationalgeographic.com/magazine, 7 Minute Read, 3 października 2018 [dostęp 2019-04-03]  (ang.).brak strony (książka) Jest to wywiad na gorąco w dniu przejścia ściany El Capitan, 3 czerwca 2017 (scena tej rozmowy u stóp ściany widoczna jest w końcówce filmu Free Solo), bardzo poszerzony o znajomość motywacji Honnolda przez rozmówcę, ponadto uaktualniony wkrótce po amerykańskiej premierze filmu.
• Alex Lowther: Less and Less Alone: Alex Honnold [online], magazyn Alpinist, lato 2001 [dostęp 2019-04-03]  (ang.).brak strony (książka) Pełen faktów przeglądowy życiorys Honnolda, nie tylko wspinaczkowy, dokonany przez filmowca i dziennikarza znającego Alexa od lat (współpracowali już przy filmie Alone on the Wall z 2010 roku).
• James Lucas: Behind the Scenes of Alex Honnold's Freerider Free Solo. What it took to free solo El Capitan [online], magazyn Climbing, 8 sierpnia 2017 [dostęp 2019-04-03]  (ang.).brak strony (książka)
• Rich Roll: Live Beyond Fear: Jimmy Chin & Chai Vasarhelyi on 'Free Solo [online], youtube.com, Rich Roll Podcast, 2 grudnia 2018 [dostęp 2019-04-03]  (ang.).brak strony (książka) Bardzo pogłębiony wywiad z obojgiem reżyserów filmu Free Solo, odsłaniający rozterki i motywacje filmowców oraz wysiłek włożony w to, by film był zrozumiały dla szerokich grup odbiorców.

Linki zewnętrzne

• Adam Pustelnik: „Living on the edge? – wywiad z Alexem Honnoldem”, wspinanie.pl z 20 stycznia 2012 (dostęp 2019-04-03). M. in. już wtedy Alex zastanawia się, czy dałoby się przejść Freeridera klasycznie i solo. Opisuje też problem na końcu swojej solówki na Half Dome, co jest ważne dla zrozumienia, dlaczego swoje pierwsze przejście solowe Half Dome uważa za znacznie mniej cenne niż perfekcyjne według niego przejście solo Freeridera.
• Andrzej Mirek: Alex Honnold – „Bohater Moralnego Niepokoju”, goryonline.com z 15 marca 2019 (dostęp 2019-04-03).
• Mark Synnott: How Alex Honnold made ‘the ultimate climb’– without a rope [online], nationalgeographic.com/magazine, 6 lutego 2019 [dostęp 2019-04-03]  (ang.).brak strony (książka)
• alexhonnold.com
• Honnold Foundation