Andrea Camilleri

Data i miejsce urodzenia

6 września 1925
Porto Empedocle

Data i miejsce śmierci

17 lipca 2019
Rzym

Narodowość

włoska

Język

włoski

Alma Mater

Accademia Nazionale di Arte Drammatica Silvio D’Amico

Ważne dzieła

Seria z Montalbano

Cytaty w Wikicytatach

Andrea Camilleri (ur. 6 września 1925 w Porto Empedocle, zm. 17 lipca 2019 w Rzymie^[1]) – włoski reżyser teatralny oraz pisarz, autor powieści kryminalnych. Twórca postaci komisarza Salvo Montalbano.

Urodził się i wychował na Sycylii (gdzie w 1945 wstąpił do partii komunistycznej), jednak mieszkał i pracował w Rzymie. W latach 1948–1950 studiował reżyserię – spektakle (Becketta, Ionesco) wystawiał od wczesnych lat 50. Współpracował z telewizją RAI, wykładał na uczelniach teatralnych i filmowych. Był autorem wierszy, opowiadań i eksperymentalnych powieści, sławę przyniósł mu cykl powieści kryminalnych rozgrywających się w fikcyjnym sycylijskim miasteczku Vigata. Swego głównego bohatera, miejscowego komisarza policji, obdarzył nazwiskiem będącym włoską wersją nazwiska katalońskiego pisarza Manuela Vázqueza Montalbána. Pierwsza powieść z Montalbano ukazała się w 1994.

Główny bohater powieści kryminalnych – Salvo Montalbano – jest smakoszem. W każdej książce trafimy na opisy jego posiłków, a czasem nawet na skrótowy przepis na danie kuchni południowo-włoskiej. Montalbano jest w stanie nadłożyć sporo drogi do celu jeśli przy okazji odwiedzi mało znaną, ale „powalającą”, lokalną restaurację.

Polskie przekłady

Seria z Montalbano

Powieści

Kształt wody (La forma dell’acqua, 1994)^[2]
Pies z terakoty (Il cane di terracotta, 1996)
Złodziej kanapek (Il ladro di merendine, 1996)
Głos skrzypiec (La voce del violino, 1997)
Wycieczka do Tindari (La gita a Tindari, 2000)
Zapach nocy (L’odore della notte, 2001)
Obietnica komisarza Montalbano (Il giro di boa, 2003)
Cierpliwość pająka (La pazienza del ragno, 2004)
Papierowy księżyc (La luna di carta, 2005)
Sierpniowy żar (La vampa d’agosto, 2006)
Skrzydła sfinksa (Le ali della sfinge, 2006)
Ślad na piasku (La pista di sabbia, 2007)
Pole garncarza (Il campo del vasaio, 2008)
Wiek wątpliwości (L’età del dubbio, 2008)
Taniec mewy (La danza del gabbiano, 2009)
Polowanie na skarb (La caccia al tesoro, 2010)
Uśmiech Angeliki (Il sorriso di Angelica, 2010)
Gra luster (Il gioco degli specchi, 2011)
Świetlne ostrze (Una lama di luce, 2012)
Głosy nocy (Una voce di notte, 2012)
Gniado źmij (Un covo di vipere, 2013)

Opowiadania

Miesiąc z komisarzem Montalbano (Un mese con Montalbano, 1998, zbiór 30 opowiadań)
Pomarańczki komisarza Montalbano (Gli arancini di Montalbano, 1999, zbiór 20 opowiadań)
Śmierć na otwartym morzu (Morte in mare aperto, 2014, zbiór 8 opowiadań)

Poza cyklem z Montalbano

Kryjówka (Il tuttomio, 2013)
Z chłopa król (Il re di Girgenti, 2001)
Zniknięcie Patò (La scomparsa di Patò: romanzo, 2000)
Piwowar z Preston (Il birraio di Preston, 1995)
Pensjonat „Ewa” (La pensione Eva, 2006)
Kolor słońca (Il colore del sole, 2007)
Szary kostium (Il tailleur grigio, 2011)
Sezon łowiecki (La stagione della caccia, 1992)
Królowa Pomorza (La Regina di Pomerania, 2012)
Owce i pasterz (Le pecore e il pastore, 2007)
Kobiety (Donne, 2014)

Nietłumaczone na polski

Seria z Montalbano

Powieści

Acqua in bocca (2010, z Carlo Lucarellim)
La piramide di fango (2014)
La giostra degli scambi (2015)
L'altro capo del filo (2016)
La rete di protezione (2017)
Il metodo Catalanotti (2018)
Il cuoco dell'Alcyon (2019)
Riccardino (2020)
Riccardino bis. Edizione speciale 2005-2016 (2020)

Opowiadania

Quindici giorni con Montalbano (1999, wybór 15 opowiadań ze zbioru: Miesiąc z komisarzem Montalbano)
La paura di Montalbano (2002, zbiór 6 opowiadań)
La prima indagine di Montalbano (2004, zbiór 3 opowiadań)
Racconti di Montalbano (2008, zbiór 19 opowiadań, w tym: 18 znanych z innych antologii, 1 nowe)

Tematyczne antologie opowiadań różnych autorów wydane w serii: ... in giallo

Capodanno in giallo (2012, motyw przewodni: zagadki kryminalne z okazji Nowego Roku, opowiadanie: Una cena speciale)
Ferragosto in giallo (2013, motyw przewodni: zagadki kryminalne z okazji święta 15 sierpnia, opowiadanie: Notte di Ferragosto)
Un anno in giallo (2017, motyw przewodni: zagadki kryminalne na każdy miesiąc roku, opowiadanie: La calza della befana)
Una giornata in giallo (2018, motyw przewodni: zagadki kryminalne rozwiązywane w jeden dzień, opowiadanie: Ventiquattr'ore di ritardo)

Wydania zbiorcze powieści

Storie di Montalbano (2002, zbiór 6 pierwszych powieści z cyklu oraz 3 zbiorów opowiadań: Miesiąc z komisarzem Montalbano, Pomarańczki komisarza Montalbano, La paura di Montalbano)

Il commissario Montalbano. Le prime indagini (2008, zbiór 3 pierwszych powieści z cyklu: Kształt wody, Pies z terakoty, Złodziej kanapek)
Ancora tre indagini per il commissario Montalbano (2009, zbiór 3 kolejnych powieści z cyklu: Głos skrzypiec, Wycieczka do Tindari, Zapach nocy)
Altri casi per il commissario Montalbano (2011, zbiór 3 kolejnych powieści z cyklu: Obietnica komisarza Montalbano, Cierpliwość pająka, Papierowy księżyc)
Tre indagini a Vigàta (2012, zbiór 3 kolejnych powieści z cyklu: Sierpniowy żar, Skrzydła sfinksa, Ślad na piasku)