Biskup Frascati

Biskup Frascati − biskup diecezji Frascati, jednej z siedmiu diecezji suburbikarnych. Od VIII wieku do 1962 roku biskupi tej diecezji byli ex officio kardynałami. W 1962 Papież Jan XXIII postanowił, że kardynałowie-biskupi są jedynie tytularnymi biskupami diecezji suburbikarnych, powierzając faktyczną jurysdykcję nad nimi zwykłym biskupom ordynariuszom.

Początkowo siedziba diecezji znajdowała się w Gabii, następnie w Labico, a od XI wieku w Tusculum, które ostatecznie dało oficjalną, łacińską nazwę diecezji. Po zniszczeniu Tusculum (1191) kardynałowie-biskupi zaczęli rezydować w Rzymie, gdzie papież Honoriusz III w 1219 nadał im kościół S. Maria in Monasterio. Dopiero w 1538 siedzibę diecezji przeniesiono do Frascati. W języku łacińskim diecezja nadal jednak nosi tytuł nieistniejącego od ponad 800 lat miasta Tusculum.

Obecnym (od 10 maja 2008) kardynałem-biskupem Frascati jest kardynał Tarcisio Bertone.

Kardynałowie-biskupi Frascati

Kardynałowie-biskupi Gabii

  • Sisinnius (732)
  • Nicetas (743-745)
  • Piotr (761)
  • Jerzy (826)
  • Piotr (853-869)
  • Leo (879)

Kardynałowie-biskupi Labico/Tusculum

  • Lunisso (963-968)
  • Benedykt (998-999)
  • Leo (?) (1004)
  • Johannes Homo (1015)
  • Dominik (1024-1036)
  • Giovanni di Tuscolo (1044)
  • Pietro (ca.1055-ca.1063)
  • Giovanni (1065-ca.1072)
  • Giovanni Minuto (ca.1072-1094)
  • Bovo (1099)

Pietro w latach 50. XI wieku był pierwszym biskupem występującym w źródłach zamiennie jako „biskup Labico” lub „biskup Tusculum”. Jego dwaj następcy występują wyłącznie jako biskupi tuskulańscy, natomiast Bovo był ostatnim biskupem tytułującym się jako biskup Labico.

Kardynałowie-biskupi Tusculum

  • Giovanni Marsicano (1100-1119)
  • Divizzo (1121-1122)
  • Gilles (1123-1139, 1130-38 w obediencji Anakleta II)
  • Imar (1142-1159, 1159-1161 w obediencji „wiktoryńskiej”)
    • Ubaldo di Prato (obediencja „wiktoryńska” 1162)
    • Marcin (obediencja „wiktoryńska” 1167-1174/78)
  • Ugo Pierleoni (1165-1166)
  • Odon de Soissons(1170-1171)
  • Pierre Ithier de Pavie (1179-1182)
    • 1191 – zniszczenie Tusculum
  • Niccolò de Romanis (1204-1218)
  • Niccolò de Chiaramonte (1219-1227)
  • Jacques de Vitry (1229-1240)
  • Odon de Châteauroux (1244-1273)
  • Pedro Hispano (elekt 1273-1274, biskup 1274-1276)
  • Ordoño Alvares (1278-1285)
  • Giovanni Boccamazza (1285-1309)
  • Berenger Fredol (1309-1323)
  • Bertrand Augier de la Tour (1323-1333)
    • Paolo da Viterbo (?) (obediencja antypapieża Mikołaja V, 1328-1330)
  • Annibale di Ceccano (1333-1350)
  • Guillaume de Court (1350-1361)
  • Nicola Capocci (1361-1368)
  • Gilles Ayscellin de Montaigu (1368-1378)
  • Tommaso da Frignano (1380-1381)
  • Pileo di Prata (1385-1387 i ponownie 1391-1400)
    • Guillaume de Chanac (obediencja awiniońska 1383)
    • Jean de la Grange (obediencja awiniońska 1385-1402)
    • Pierre Girard (obediencja awiniońska 1405-1409 i pizańska 1409-1415)
  • Enrico Minutoli (1405-1409)
  • Baldassare Cossa (1419)
  • Antonio Panciera (administrator 1420-31, biskup 1431)
  • Hughes Lancelot de Lusignan (1436-1442, od 1440 obediencja bazylejska)
  • Giuliano Cesarini (1444)
  • Bessarion (1449-1468)
  • Latino Orsini (1468-1477)
  • Giacomo Ammannati-Piccolomini (1477-1479)
  • Giovanni Battista Zeno (1479-1501)
  • Jorge da Costa (1501-1503)
  • Antoniotto Pallavicini (1503)
  • Giovanni Antonio Sangiorgi (1503-1507)
  • Bernardino Lopez de Carvajal (1507-1508)
  • Guillaume Briçonet (1508-1509)
  • Domenico Grimani (1509-1511)
  • Philippe de Luxembourg (1511-1519)
  • Alessandro Farnese (1519-1523)
  • François Guillaume de Clermont (1523-1541)
    • W 1538 siedzibę diecezji przeniesiono do Frascati

Kardynałowie-biskupi Frascati

Tytularni kardynałowie-biskupi Frascati

Biskupi ordynariusze Frascati

Bibliografia

  • Otto Kares, Chronologie der Kardinalbischöfe im elften Jahrhundert, (w:) Festschrift zur Jahrhundertfeier des Gymnasiums am Burgplatz in Essen, Essen 1924
  • Rudolf Hüls, Kardinäle, Klerus und Kirchen Roms: 1049–1130, Bibliothek des Deutschen Historischen Instituts in Rom 1977
  • Johannes M. Brixius, Die Mitglieder des Kardinalskollegiums von 1130-1181, Berlin 1912
  • Werner Maleczek, Papst und Kardinalskolleg von 1191 bis 1216, Wiedeń 1984
  • Konrad Eubel, Hierarchia Catholica Medii Aevi, vol. I-VI, 1913
  • S. Miranda: The Cardinals of the Holy Roman Church