Cmentarz Miłostowo w Poznaniu
Zakład kremacji w Forcie IIIa | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Miejscowość | Poznań | ||
Adres | Miłostowo | ||
Powierzchnia cmentarza | 98,69 ha[1] | ||
Liczba pochówków | 91 200[1] | ||
Liczba grobów | 41 300[1] | ||
Data otwarcia | 1943 | ||
Położenie na mapie Poznania | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |||
52°25′14″N 16°59′54″E/52,420556 16,998333 | |||
|
Cmentarz komunalny nr 1 Miłostowo w Poznaniu – największy pod względem powierzchni i drugi pod względem liczby pochowanych osób cmentarz w Poznaniu, znajdujący się we wschodniej części miasta – na Miłostowie, w obrębie osiedla samorządowego Warszawskie-Pomet-Maltańskie, niedaleko drogi krajowej nr 92, między ulicami Warszawską i Gnieźnieńską.
Położenie
Cmentarz znajduje się w rozwidleniu torów kolejowych w kierunku Warszawy, Gniezna i Inowrocławia. Położony na terenach wydmowych, leśnych i pofortecznych (Fort IIIa – Sułkowskiego, daw. Prittwitz), zajmuje powierzchnię 98,69 ha, pochowano na nim ponad 91 tysięcy osób.
Kwatery
Znajdują się na nim kwatery żołnierzy polskich, radzieckich i niemieckich z czasów II wojny światowej, Żydów pomordowanych w czasie okupacji i macewy odzyskane ze zlikwidowanego podczas wojny cmentarza żydowskiego przy ul. Głogowskiej, szereg grobów przeniesionych po wojnie z likwidowanych nekropolii poznańskich, m.in. położonych w centrum miasta, a także kwatery ewangelicka (pole 3, kwatera PD) i prawosławna (pole 4, kwatera PD).
Historia
Cmentarz został otwarty w 1943 i celowo był zlokalizowany przez władze okupacyjne z dala od połączeń komunikacyjnych. Budowę rozpoczęto w 1940, a od 1942 zatrudniano na niej Żydówki z pobliskich niemieckich obozów pracy, m.in. z Lager Elektro-Mühle. Np. w marcu 1943 zatrudnionych przy budowie było 430 więźniarek. Roboty budowlane prowadził Garten und Friedhofsamt (okupacyjny miejski zarząd parków i cmentarzy), a bezpośrednim wykonawcą było niemieckie przedsiębiorstwo Dipl. Ing. Hans Pracht Strassen- und Tiefbau K.G., wykorzystujące niewolniczą pracę Żydówek[2].
W 1993 w dawnym forcie uruchomiono nowoczesny zakład kremacji a w sąsiedztwie pierwsze w Polsce pole urnowe.
Przyroda
Pośród roślinności przeważa sosna, brzoza, topola, olcha i krzewy, w znacznej mierze posadzone w latach 40. XX w. dla umocnienia wydm.
Pochowani
- Z tym tematem związana jest kategoria: Pochowani na cmentarzu Miłostowo w Poznaniu.
- Albina Bagsik (s. Romualda) (1892–1973) – serafitka, przełożona domu zakonnego w Toruniu Podgórzu;
- Andrzej Bulski (1962–2007) – dziennikarz i działacz LGBT;
- Aleksander Bystry (1925–2003) – ksiądz, naukowiec, publicysta;
- Lubomira Domka (1942–2004) – ekolog, profesor UAM;
- Paweł Gettel (1892–1974) – nauczyciel, działacz społeczny i samorządowy;
- Teresa Jakimowicz (1931–2005) – historyk sztuki, pracownik Muzeum Narodowego w Poznaniu, profesor Politechniki Poznańskiej;
- Mieczysław Kawalec (1941–2016) – naukowiec, profesor PP;
- Andrzej Kijowski (1945–2005) – profesor prawa, sędzia Sądu Najwyższego, wykładowca UAM;
- Tadeusz Kirschke (1908–1996) – ksiądz, dziennikarz, kapelan Radia Wolna Europa;
- Włodzimierz Kłopocki (1934–2011) – aktor;
- Józef Kopczyński (1930–2006) – artysta rzeźbiarz, profesor ASP;
- Wojciech Korda (1944-2023) - wokalista rockowy, gitarzysta, kompozytor
- Lech Krzyżaniak (1940–2004) – profesor, dyrektor Muzeum Archeologicznego;
- Adam Kwaskowski (1893–1984) – profesor, okulista;
- Tadeusz Kwaśniak (1951–1991) – seryjny morderca;
- Józef Ladrowski (1922–2013) – ekonomista, budowlaniec i żołnierz;
- Krystyna Łybacka (1946–2020) – minister edukacji narodowej i sportu w latach 2002–2004;
- Piotr Majchrzak (1963–1982) – najmłodsza ofiara stanu wojennego w PRL;
- Stefan Makné (1927–2011) – pilot, zwycięzca Pucharu Gordona Bennetta w 1983 (razem z Ireneuszem Cieślakiem)
- Edmund Makowski (1931–2000) – historyk, profesor UAM;
- Władysław Markiewicz (1920–2017) – socjolog, profesor UAM, dyrektor Instytutu Zachodniego 1966–1973;
- Stanisław Matyja (1928–1985) – przywódca robotniczych wystąpień Poznańskiego Czerwca;
- Lucjan Michałowski (1883–1943) – architekt i malarz;
- Piotr Mroczyk (1947–2007) – działacz opozycji, dziennikarz, dyrektor rozgłośni Radio Wolna Europa;
- Egon Naganowski (1913–2000) – krytyk literacki, eseista i tłumacz literatury;
- Janusz Nyczak (1943–1990) – reżyser teatralny
- Eugeniusz Ochendowski (1925–2015) – profesor prawa, poseł na Sejm PRL IX kadencji;
- Włodzimierz Osiński (1942–2017) – skoczek o tyczce, trener;
- Ewaryst Pawełczyk (1917–2008) – farmaceuta, profesor Akademii Medycznej w Poznaniu;
- Zbigniew Pieczyński (1922–1986) – archeolog, konserwator zabytków archeologicznych;
- Rafał Piszcz (1940–2012) – kajakarz, brązowy medalista olimpijski;
- Kazimierz Polus (1929–1985) – seryjny morderca, pedofil;
- Ignacy Posadzy (1898–1984) – duchowny katolicki, Sługa Boży Kościoła katolickiego (w związku z toczącym się procesem beatyfikacyjnym, w styczniu 2007 zwłoki przeniesiono do kaplicy Domu Generalnego Towarzystwa Chrystusowego w Poznaniu);
- Stanisław Powalisz (1898–1968) – malarz, witrażysta;
- Aleksander Ratajczak (1928–2003) – profesor prawa, prezes ZPP;
- Józef Grzegorz Ratajczak (1932–1999) – poeta, prozaik
- Mieczysław Rembiasz (1933–1978) – inżynier mechanik, docent PP i WSIK;
- Wincenty Różański (1938–2009) – poeta;
- Włodzimierz Różański (1938–2006) – hokeista na trawie, olimpijczyk z Rzymu 1960;
- Ada Rusowicz (1944–1991) – piosenkarka;
- Mariusz Sabiniewicz (1963–2007) – aktor;
- Józef Sipiński (1886–1968) – malarz, aktor;
- Olga Sławska-Lipczyńska (1915–1991) – tancerka baletowa, pedagog;
- Włodzimierz Sobkowiak (1955–2021) – językoznawca, anglista, profesor UAM
- Janusz Sowier (1939–2005) – profesor, chirurg;
- Mariusz Stachowiak (1956–2006) – fotoreporter;
- Zdzisław Starzyński (1932–2003) – hokeista na trawie, olimpijczyk z Helsinek 1952
- Wiktor Steffen (1903–1997) – filolog klasyczny, profesor UAM;
- Marcel Szary (1964–2010) – działacz podziemnej „Solidarności”, szef związku zawodowego IP w zakładach „Cegielskiego";
- Zygmunt Szweykowski (1894–1978) – historyk literatury polskiej, profesor UAM;
- Cezary Szyszko (1872–1938) – działacz społeczny, prawnik, prezes Sądu Apelacyjnego;
- Stanisław Teisseyre (1905–1988) – malarz, rektor PWSSP w Poznaniu i ASP w Gdańsku, poseł na Sejm PRL;
- Jerzy Topolski (1928–1998) – historyk, profesor UAM;
- Ewa Wanat (1962–2023) – dziennikarka radiowa i telewizyjna[3];
- Jan Wierzejewski (1884–1937) – działacz niepodległościowy i harcerski;
- Franciszka Wilczkowiakowa (1880–1963) – posłanka na Sejm Ustawodawczy (1919–1922)
- Jerzy Wisłocki (1928–2008) – prawnik, historyk, profesor UAM i PAN, długoletni dyrektor Biblioteki Kórnickiej.
Galeria
- Jeden z najstarszych grobów (1940)
- Mogiła ludności cywilnej zabitej podczas niemieckich nalotów we wrześniu 1939
- Kwatera żołnierzy Wojska Polskiego
- Kaplica pogrzebowa w starym schronie poligonalnym znajdująca się blisko bramy cmentarnej od strony ulicy Gnieźnieńskiej. Kaplica ta jest jedną z dwóch kaplic pogrzebowych mieszczących się na tej nekropolii. (2007)
- Pole urnowe
- Kwatera prawosławna
- Lapidarium żydowskie
Przypisy
- ↑ a b c Cmentarze komunalne – Poznańskie cmentarze – Poznan.pl [online], www.poznan.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).
- ↑ Anna Ziółkowska, Lager "Elektro-Mühle", w: „Kronika Miasta Poznania”, nr 2/2002, s. 307, ISSN 0137-3552
- ↑ Ewa Wanat spoczęła na cmentarzu bez grobów. Odczytano słowa z jej pamiętnika [online], Fakt24.pl, 29 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-30] (pol.).
Bibliografia
- Helena Szafran, Miasto Poznań i okolica, Poznań, PTPN, 1959 (seria „Wielkopolska w Oczach Przyrodnika”, nr 3)
- Poznań od A do Z. Leksykon krajoznawczy, pod red. Włodzimierza Łęckiego i Piotra Maluśkiewicza, Poznań, Wydaw. Kurpisz, 1998, ISBN 83-87621-39-0
- Jerzy Domasłowski, Kościół Ewangelicko-Augsburski w Poznaniu i w Zachodniej Wielkopolsce w latach 1919-2005, Poznań, Parafia Ewangelicko-Augsburska w Poznaniu, 2005, ISBN 83-922889-0-4 (dot. kwatery ewangelickiej)
- Twierdza Poznań. O fortyfikacjach miasta Poznania w XIX i XX wieku, Jacek Biesiadka [i in.], Poznań, Wydaw. Rawelin, 2006, ISBN 83-915340-2-2 (dot. obiektów pofortecznych)
Linki zewnętrzne
- wyszukiwarka grobów na poznańskich cmentarzach.
- Cmentarz Komunalny na Miłostowie (artykuł)
- p
- d
- e
- Wikiprojekt:Poznań