Część mowy

Zasugerowano, aby zintegrować ten artykuł z artykułem Klasyfikacja części mowy  (dyskusja).
Uzasadnienie:  Trudno mówić o częściach mowy, nie mówiąc o sposobie ich klasyfikowania.
Zobacz hasło część mowy w Wikisłowniku

Część mowy – specyficzna dla danego języka, wyróżniona głównie na podstawie kryteriów składniowych i fleksyjnych klasa wyrazów (zobacz też klasyfikacja części mowy)[1].

Nie istnieją żadne „uniwersalne” części mowy, które istniałyby w każdym języku, i – choć często na określenie „podobnych” klas funkcjonujących w różnych językach używa się tej samej nazwy, np. „rzeczownik” w języku polskim i w języku angielskim – są to jednak twory o zauważalnie odmiennym charakterze[2][3].

Co więcej, dla danego języka istnieć może wiele bardzo różnych od siebie klasyfikacji części mowy. Po pierwsze nie jest jasne rozróżnienie między pełną „częścią mowy” a jedną z form jakiejś innej części – np. przysłówek odprzymiotnikowy w języku angielskim można traktować jako część mowy lub też jako formę przymiotnika. Istnieją również problemy z zaszeregowaniem niektórych wyrazów, takich jak np. stokroć, trzeba, powinien[4]. Przykładem może być klasyfikacja części mowy wg Tadeusza Milewskiego[5]:

Części mowy
Wyrazy Nazywające Wskazujące Szeregujące
Prymarne Rzeczowniki: las, białość Zaimki: ja, ty, on Liczebniki główne: jeden, dwa, trzy
Sekundarne Przymiotniki: zielony, miły Zaimki dzierżawcze: mój, twój, nasz Liczebniki porządkowe: pierwszy, siódmy
Tercjarne Przysłówki: biało, dobrze Zaimki przysłówkowe: tu, tam Liczebniki przysłówkowe: dwojako, trojako

Podział części mowy

Części mowy (w języku polskim) dzielą się na[6][7]:

a) Odmienne:

  • rzeczownik,
  • przymiotnik,
  • czasownik,
  • liczebnik,
  • zaimek – typ rzeczowny, przymiotny, liczebny.

b) Nieodmienne:

  • przysłówek,
  • zaimek – typ przysłowny,
  • przyimek,
  • spójnik,
  • wykrzyknik,
  • partykuła.

Przypisy

  1. Milewski 1967 ↓, s. 97.
  2. Milewski 1967 ↓, s. 97–98.
  3. Milewski 1967 ↓, s. 125–126.
  4. Nagórko 2007 ↓, s. 116.
  5. Milewski 1967 ↓, s. 107.
  6. Bąk 1977 ↓, s. 161–191.
  7. Nagórko 2007 ↓, s. 115–116.

Bibliografia

  • Piotr Bąk: Gramatyka języka polskiego – zarys popularny. Warszawa: Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1977. ISBN 83-214-0923-7.
  • Alicja Nagórko: Zarys gramatyki polskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2007. ISBN 978-83-01-15390-8.
  • Tadeusz Milewski: Językoznawstwo. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
Kontrola autorytatywna (kategoria gramatyczna):
  • LCCN: sh99004853
  • NKC: ph164929
  • J9U: 987007539596705171
  • LNB: 000325626
Encyklopedia internetowa:
  • Britannica: topic/part-of-speech
  • БРЭ: 4680512
  • NE.se: ordklass
  • SNL: ordklasse
  • Catalana: 0224105
  • DSDE: ordklasse