Lampart hinduski

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.

Lampart hinduski

Panthera pardus fusca[1]
(Meyer, 1794)
Osobnik w Parku Narodowym Tadoba
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Rodzina	kotowate
Rodzaj	lampart
Gatunek	lampart plamisty
Podgatunek	lampart hinduski
Synonimy
Leopardus perniger Hodgson, 1863 Panthera pardus millardi Pocock, 1930
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
bliski zagrożenia
Zasięg występowania
zasięg występowania lamparta hinduskiego zaznaczono kolorem ciemnozielonym
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Lampart hinduski^[3] (Panthera pardus fusca) – podgatunek lamparta plamistego, ssaka z rodziny kotowatych (Felidae), występujący na subkontynencie indyjskim.

Systematyka

Felis fusca to nazwa naukowa zaproponowana przez Friedricha Albrechta Antona Meyera w 1794 roku, który opisał melanistycznego osobnika z Bengalu wystawionego w Tower of London^[4]. Leopardus perniger zaproponowany przez Briana Houghtona Hodgsona w 1863 roku na podstawie pięciu skór lamparta z Nepalu, z czego trzy były czarne. Jako siedlisko wymienił Sikkim i Nepal^[5]. W 1930 roku Reginald Innes Pocock opisał podgatunek jako Panthera pardus millardi w oparciu pojedynczą skórę i czaszkę osobnika z Kaszmiru. Różniła się od typowego P. p. fusca o dłuższej sierści i bardziej szarawym kolorze^[6].

Ponieważ populacje lampartów hinduskich w Nepalu, Sikkimie i Kaszmirze nie są geograficznie odizolowane od populacji lampartów na subkontynencie indyjskim, w 1996 roku zaliczono je do P. p. fusca. Rzeka Indus na zachodzie i Himalaje na północy tworzą bariery topograficzne uniemożliwiające rozprzestrzenianie się tego podgatunku^[7][8]. Uważa się, że wschód Delty Gangesu i dolny bieg rzeki Brahmaputry tworzą naturalne bariery ograniczające zasięg lamparta indochińskiego^[8].

Analiza genetyczna 49 próbek skóry lamparta zebranych w regionach Azad Dżammu i Kaszmir i Galyat w północnym Pakistanie ujawniła haplotypy zarówno lamparta perskiego, jak i hinduskiego, co wskazuje na hybrydyzację obu podgatunków w tym regionie^[9].

Występowanie

Lampart indyjski występuje w Indiach, Nepalu, Bhutanie i częściach Pakistanu. W Bangladeszu nie ma zdolnej do życia populacji lampartów, ale sporadycznie można je spotkać w lasach Srihotto, wzgórzach Ćottogram i Koks Badźar^[10][11]. Zamieszkuje tropikalne lasy deszczowe, suche lasy liściaste, lasy umiarkowane i północne lasy iglaste, ale nie występuje w lasach namorzynowych Sundarbanów^[12]. W południowym Tybecie odnotowano go w Narodowym Rezerwacie Przyrody Qomolangma^[13]. W obszarze chronionym Kanczendzonga w Nepalu sfotografowano melanistycznego lamparta na wysokości 4300 metrów przez fotopułapkę w maju 2012 roku^[14].

Zasięg w Indiach

W 2015 roku przeprowadzono pierwsze liczenie lampartów hinduskich na terenie Indii, stosując tą samą metodologię liczenia co przy tygrysach bengalskich. Szacowano, że w tygrysich siedliskach i wokół nich żyło 7910 lampartów. Spekulowano, że w całym kraju żyje około 12–14 tys. osobników. Badania te nie obejmowały Gudźaratu, części Radżastanu oraz wschodnich oraz północno-wschodnich Indii^[15]

Według stanu na 2022 rok indyjską populację lampartów hinduskich w siedliskach leśnych i obszarach występowania tygrysów szacuje się na 13,8 tys. płodnych osobników, co oznacza zwiększenie populacji względem 2018 roku o 7,3%. Choć w stanie Uttar Pradesh lokalnie ich liczba wzrosła, z kolei w Uttarakhand nastąpił spadek. Badane tereny obejmowały wzniesienia poniżej 2600 metrów na Siwalik i Niziny Hindustańskiej, w Indiach Środkowych, Ghatach Wschodnich i Zachodnich, a także w dorzeczu Brahmaputry i na wzgórzach w północno-wschodnich Indiach^[16].

Zagrożenia

Polowanie na lamparty indyjskie w celu nielegalnego handlu dziką fauną i florą stanowi największe zagrożenie dla ich przetrwania. Zagrożone są także utratą siedlisk i fragmentacją wcześniej połączonych populacji, a także różnymi poziomami konfliktu między człowiekiem a lampartem w krajobrazach zdominowanych przez człowieka^[12].

Wraz z rozwojem obszarów miejskich naturalne siedliska lampartów skurczyły się, w wyniku czego lamparty zapuszczały się na obszary zurbanizowane ze względu na łatwy dostęp do krajowych źródeł pożywienia^[17]. W Karnatace jest wiele takich konfliktów^[18]. W ostatnich latach w Bengaluru zaobserwowano lamparty, a wydział leśny schwytał sześć lampartów na obrzeżach miasta, a cztery z nich przeniósł w różne inne miejsca^[19].

Powiększanie gruntów użytkowanych rolniczo, wkraczanie ludzi i ich zwierząt gospodarskich na obszary chronione to główne czynniki przyczyniające się do utraty siedlisk i zmniejszenia liczby dzikich ofiar. W rezultacie lamparty zbliżają się do osiedli ludzkich, gdzie ich ważnym elementem ich diety są zwierzęta gospodarskie i domowe. W efekcie lamparty są uważane przez mieszkańców wiosek za niepożądanych intruzów i odwecie za ataki są odstrzeliwane, trute bądź więzione w sidłach. Ekolodzy krytykują te działania, twierdząc, że ludzie wkraczają w rodzime siedlisko lamparta^[20]. Departament Leśnictwa Indii zezwala zastawiać pułapki tylko w przypadku ataku lamparta na ludzi. Jeśli tylko obecność tłumu ludzi uniemożliwi lampartowi ucieczkę, należy rozproszyć tłum i pozwolić zwierzęciu uciec^[21].

Częstotliwość ataków lampartów na ludzi różni się w zależności od regionu geograficznego i okresu historycznego. Historycznie, wraz z szybką urbanizacją na przełomie XIX i XX wieku, ataki lampartów mogły w tamtych czasach osiągnąć szczyt w Indiach^[22]. Ponieważ w Indiach i Nepalu żyje większość populacji lampartów hinduskich, w związku z tym regularnie zgłaszane są ataki tylko z tych krajów^[23]. Spośród pięciu „wielkich kotów ” lamparty rzadziej stają się ludożercami – jedynie jaguary i irbisy śnieżne rzadziej atakują ludzi^[22][24]. Chociaż lamparty na ogół unikają ludzi, tolerują ich bliskość lepiej niż lwy i tygrysy i często wchodzą w konflikt z ludźmi podczas napadania na zwierzęta gospodarskie^[25].

Odniesienia w kulturze popularnej

• Indyjski melanistyczny lampart o imieniu Bagheera pojawia się w zbiorach opowiadań Księga dżungli (1894) i Druga księga dżungli (1895) Rudyarda Kiplinga a także w ich filmowych adaptacjach^{[26][27][28][29]}.
• Książka Ludojady z Kumaonu (1944) Jima Corbetta roku relacjonuje przypadki ataków lampartów i tygrysów na ludzi w Kumaon^[30].
• Maratyjski film Ajoba (2014) opowiada o trwającej 29 dni wędrówce tytułowego lamparta z Malshej Ghat do Mumbaju^[31].
• Wedle miejscowych mieszkańców Ghatów Zachodnich na wysoko położonych łąkach lasu Anamudi żyje lampart o ciemnoszarej sierści zwany pogeyan^[32].

Przypisy