Makrela atlantycka

Makrela atlantycka
Scomber scombrus[1]
Linnaeus, 1758
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

okoniokształtne

Podrząd

makrelowce

Rodzina

makrelowate

Rodzaj

Scomber

Gatunek

makrela atlantycka

Synonimy
  • Scomber glauciscus Pallas, 1814
  • Scomber punctatus Couch, 1849
  • Scomber scomber Linnaeus, 1758
  • Scomber scriptus Couch, 1863
  • Scomber vernalis Mitchill, 1815
  • Scomber vulgaris Fleming, 1828
  • Scomber vulgaris Wood, 1837
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

najmniejszej troski
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Makrela atlantycka[3] (Scomber scombrus) – gatunek ryby z rodziny makrelowatych.

Zasięg występowania

Wzdłuż północnoamerykańskich i europejskich wybrzeży Oceanu Atlantyckiego, południowo-zachodnia część Morza Bałtyckiego, Morze Śródziemne i Morze Czarne, na głębokościach do 1000 m p.p.m. W Bałtyku pojawiają się po tarle i odpływają przed zimą.

Opis

Ciało wąskie, cylindryczne z dużym otworem gębowym w położeniu końcowym. Dwie płetwy grzbietowe. Grzbiet zielonkawy lub niebieskawy, spód jasny. Brak pęcherza pławnego. Dorosłe osobniki osiągają masę do 1 kg i długość do 50 cm.

Tryb życia

Makrele są rybami wędrownymi. Jesienią i zimą żerują przy dnie zjadając głównie bezkręgowce. Od wiosny tworzą ławice i kierują się ku terenom tarłowym. Jedna samica składa kilkaset tysięcy jaj. Ikra i larwy pelagiczne, unoszą się w toni wodnej. W okresie rozrodu dorosłe osobniki żywią się planktonem, później tworzą niewielkie stada i polują na małe ryby.

Znaczenie gospodarcze

Poławiana gospodarczo na dużą skalę. Stanowi również pokarm dla dużych ryb.

Wartość odżywcza
Makrela świeża
(100 g)
Wartość energetyczna 758 kJ (181 kcal)
Białka 18,7 g
szczegółowe informacje
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 41% 41% 41% 41%
M 33% 33% 33% 33%
Węglowodany 0,2 g
Tłuszcze 11,9 g
szczegółowe informacje
Kwasy tł. nasycone 3,44 g
Kwasy tł. nienasycone
Jednonienasycone 4,65 g
Wielonienasycone 2,63 g
omega-3 2,29 g
α-Linolenowy (ALA) 0,25 g
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 23% 23% 23% 23%
M 16% 16% 16% 16%
omega-6 0,34 g
Linolowy (LA) 0,17 g
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 1,4% 1,4% 1,5% 1,5%
M 1,0% 1,0% 1,2% 1,2%
Woda 68,1 g
szczegółowe informacje
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 2,5% 2,5% 2,5% 2,5%
M 1,8% 1,8% 1,8% 1,8%
Witaminy
Witamina C 0 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%
M 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%
Tiamina (B1) 0,13 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 12% 12% 12% 12%
M 11% 11% 11% 11%
Ryboflawina (B2) 0,33 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 30% 30% 30% 30%
M 25% 25% 25% 25%
Niacyna (B3) 7,5 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 54% 54% 54% 54%
M 47% 47% 47% 47%
Witamina B6 0,63 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 48% 48% 42% 42%
M 48% 48% 37% 37%
Foliany 0,01 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 2,5% 2,5% 2,5% 2,5%
M 2,5% 2,5% 2,5% 2,5%
Kobalamina (B12) 0,008 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 333% 333% 333% 333%
M 333% 333% 333% 333%
Witamina A 0,1 mg RAE
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 14% 14% 14% 14%
M 11% 11% 11% 11%
Witamina D 0,005 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 33% 33% 33% 25%
M 33% 33% 33% 25%
Witamina E 1,25 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 8,3% 8,3% 8,3% 8,3%
M 8,3% 8,3% 8,3% 8,3%
Makroelementy
Fosfor 244 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 35% 35% 35% 35%
M 35% 35% 35% 35%
Wapń 12 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 1,2% 1,2% 1,0% 1,0%
M 1,2% 1,2% 1,2% 1,0%
Magnez 30 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 9,7% 9,4% 9,4% 9,4%
M 7,5% 7,1% 7,1% 7,1%
Potas 396 mg
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 8,4% 8,4% 8,4% 8,4%
M 8,4% 8,4% 8,4% 8,4%
Sód 95 mg
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 6,3% 6,3% 7,3% 7,9%
M 6,3% 6,3% 7,3% 7,9%
Mikroelementy
Jod 0,045 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 30% 30% 30% 30%
M 30% 30% 30% 30%
Żelazo 1 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 5,6% 5,6% 13% 13%
M 13% 13% 13% 13%
Miedź 0,16 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 18% 18% 18% 18%
M 18% 18% 18% 18%
Cynk 0,39 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 4,9% 4,9% 4,9% 4,9%
M 3,5% 3,5% 3,5% 3,5%
Mangan 0,04 mg
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 2,2% 2,2% 2,2% 2,2%
M 1,7% 1,7% 1,7% 1,7%
Dane liczbowe na podstawie: [4]
Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[5]
Wartość odżywcza
Makrela wędzona
(100 g)
Wartość energetyczna 925 kJ (221 kcal)
Białka 20,7 g
szczegółowe informacje
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 45% 45% 45% 45%
M 37% 37% 37% 37%
Węglowodany 0 g
Tłuszcze 15,5 g
szczegółowe informacje
Kwasy tł. nasycone 3,88 g
Kwasy tł. nienasycone
Jednonienasycone 5,83 g
Wielonienasycone 3,79 g
omega-3 3,37 g
α-Linolenowy (ALA) 0,15 g
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 14% 14% 14% 14%
M 9,4% 9,4% 9,4% 9,4%
omega-6 0,42 g
Linolowy (LA) 0,23 g
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 1,9% 1,9% 2,1% 2,1%
M 1,4% 1,4% 1,6% 1,6%
Woda 61,8 g
szczegółowe informacje
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 2,3% 2,3% 2,3% 2,3%
M 1,7% 1,7% 1,7% 1,7%
Witaminy
Witamina C 0 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%
M 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%
Tiamina (B1) 0,14 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 13% 13% 13% 13%
M 12% 12% 12% 12%
Ryboflawina (B2) 0,35 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 32% 32% 32% 32%
M 27% 27% 27% 27%
Niacyna (B3) 8 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 57% 57% 57% 57%
M 50% 50% 50% 50%
Witamina B6 0,5 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 38% 38% 33% 33%
M 38% 38% 29% 29%
Foliany 0,01 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 2,5% 2,5% 2,5% 2,5%
M 2,5% 2,5% 2,5% 2,5%
Kobalamina (B12) 0,0097 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 404% 404% 404% 404%
M 404% 404% 404% 404%
Witamina A 0,054 mg RAE
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 7,7% 7,7% 7,7% 7,7%
M 6,0% 6,0% 6,0% 6,0%
Witamina D 0,0084 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 56% 56% 56% 42%
M 56% 56% 56% 42%
Witamina E 1 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 6,7% 6,7% 6,7% 6,7%
M 6,7% 6,7% 6,7% 6,7%
Makroelementy
Fosfor 240 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 34% 34% 34% 34%
M 34% 34% 34% 34%
Wapń 5 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 0,5% 0,5% 0,4% 0,4%
M 0,5% 0,5% 0,5% 0,4%
Magnez 30 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 9,7% 9,4% 9,4% 9,4%
M 7,5% 7,1% 7,1% 7,1%
Potas 275 mg
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 5,9% 5,9% 5,9% 5,9%
M 5,9% 5,9% 5,9% 5,9%
Sód 1170 mg
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 78% 78% 90% 98%
M 78% 78% 90% 98%
Mikroelementy
Jod 0,04 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 27% 27% 27% 27%
M 27% 27% 27% 27%
Żelazo 1,2 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 6,7% 6,7% 15% 15%
M 15% 15% 15% 15%
Miedź 0,16 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 18% 18% 18% 18%
M 18% 18% 18% 18%
Cynk 0,39 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 4,9% 4,9% 4,9% 4,9%
M 3,5% 3,5% 3,5% 3,5%
Mangan 0,04 mg
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 2,2% 2,2% 2,2% 2,2%
M 1,7% 1,7% 1,7% 1,7%
Dane liczbowe na podstawie: [4]
Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[5]

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Scomber scombrus, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. ↑ Scomber scombrus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species  (ang.).
  3. ↑ Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
  4. ↑ a b Hanna Kunachowicz; Beata Przygoda; Irena Nadolna; Krystyna Iwanow: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. II zmienione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 255.272. ISBN 978-83-200-5311-1.
  5. ↑ a b Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).

Bibliografia

  • Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.
  • LCCN: sh99004145
  • GND: 4657894-8
  • BnF: 121490358
  • BNCF: 44850
  • J9U: 987007563099205171
  • SNL: makrell
  • Catalana: 0150275, 0272901
  • DSDE: makrel
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 46577307
  • EUNIS: 124888
  • GBIF: 2374149
  • identyfikator iNaturalist: 118678
  • ITIS: 172414
  • NCBI: 13677
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 352546