Maria Biliżanka
| Data i miejsce urodzenia | 19 stycznia 1903 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 8 czerwca 1988 | ||
| Zawód, zajęcie | reżyser teatralna | ||
| Odznaczenia | |||
    | |||
| |||
Maria Biliżanka-Bielińska (ur. 19 stycznia 1903 w Kolbuszowej, zm. 8 czerwca 1988 w Krakowie) – polska reżyser teatralna, pedagog, autorka sztuk dla dzieci oraz aktorka, w latach 1958–1963 dyrektorka krakowskiego Teatru Rozmaitości.
Życiorys
Córka Eliasza. W 1923 roku ukończyła Miejską Szkołę Dramatyczną przy Narodowym Starym Teatrze w Krakowie[1]. W latach międzywojnia była związana z teatrami: Popularnym, Powszechnym, Marionetek, Cricot i Słowackiego. W tym ostatnim stworzyła i poprowadziła scenę dziecięcą, a także sama występowała na scenie w niewielkich rolach.
W 1945, po zakończeniu wojny, rozpoczęła pracę wykładowcy w Studio Aktorskim przy Starym Teatrze. Zaangażowała się również w tworzenie Teatru „Wesoła Gromadka” przy ul. Karmelickiej, który następnie przekształcił się w Teatr Młodego Widza (1948) i Teatr Rozmaitości (1958). Tym ostatnim kierowała jako dyrektor w latach 1958–1963, a następnie otrzymała w nim posadę reżysera etatowego.
Biliżanka reżyserowała przedstawienia i słuchowiska radiowe dla dzieci. Na jej scenie debiutowało wielu przyszłych aktorów i ludzi teatru, m.in. Roman Polański. Polański wspominał w swojej autobiografii, że Biliżanka nie lubiła dziecięcych gwiazd ani przerośniętych osobowości. Dbała, by jej podopieczni nie popadali w samouwielbienie związane z występami w radiu i na scenie. Zależało jej, by młodzi aktorzy nie lekceważyli nauki i poważnie podchodzili do obowiązków szkolnych[2].
Pochowana na cmentarzu Rakowickim w Krakowie[3].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1955)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1953)[4]
- Złoty Krzyż Zasługi (21 września 1950)[5]
- 1960: Nagroda Miasta Krakowa[6]
- Order Uśmiechu (1984)
- Złota Odznaka Klubu Miłośników Teatru w Krakowie (1967)
Przypisy
- ↑ Maria Biliżanka. dziejekrakowa.pl, 14 lutego 2011. [dostęp 2014-10-27].
- ↑ Roman Polański: Roman. Warszawa: Wydawnictwo Polonia, 1989, s. 57–59. ISBN 83-7021-113-5.
- ↑ Karolina Grodziska Zaduszne ścieżki-przewodnik po Cmentarzu Rakowickim wyd.Kraków 2003 s.143
- ↑ M.P. z 1953 r. nr 90, poz. 1142 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1950 r. nr 104, poz. 1298 „za zasługi w pracy zawodowej”.
- ↑ Nagrody miasta Krakowa na 1960 r., „Życie Literackie (1951-1991)” (24), 24 czerwca 1960, s. 5 .
Kontrola autorytatywna (osoba):
- ETP: 4976
