Myszopłoch kolczasty

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

szparagowate

Rodzaj

myszopłoch

Gatunek

myszopłoch kolczasty

Nazwa systematyczna

Ruscus aculeatus L.
Sp. pl. 2:1041. 1753

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Myszopłoch kolczasty, ruszczyk kolczasty (Ruscus aculeatus L.) – gatunek zimozielonej rośliny z rodziny szparagowatych (Asparagaceae), w niektórych systemach w myszopłochowatych (Ruscaceae). Pochodzi z basenu Morza Śródziemnego i Czarnego, lecz został rozprzestrzeniony w inne regiony jako roślina parkowa i ogrodowa^[3].

Morfologia

Liście: Zredukowane do drobnych łusek, ich funkcję pełnią gałęziaki.
Kwiaty: Małe, żółtobiałe. Rozwijają się na środku gałęziaków na przełomie marca i kwietnia.
Owoce: Czerwone jagody^[3] o średnicy do 15 mm z 1–2 nasionami.

Zastosowanie

Jest rośliną leczniczą, której surowiec zielarski stanowi kłącze, zbierane jesienią. Zawiera saponiny steroidowe typu spirostanu (m.in.: neuroruskogenina, ruscyna, ruskogenina, furostan i ruskozyd). Zwiększa napięcie żylne, działa przeciwzapalnie, uszczelnia naczynia włosowate, zwiększa przepływ żylny i ciśnienie krwi żylnej. Wyciągi z kłącza stosuje się m.in. przy: hemoroidach, obrzmieniach nóg, nocnych kurczach łydek, krwawieniach z dróg rodnych^[4].

W krajach śródziemnomorskich młode pędy mają zastosowanie kulinarne (podobnie jak szparagi). Z nasion dawniej przyrządzano substytut kawy^[3].

Dawniej, związane w pęczki gałęziaki ruszczyka służyły rzeźnikom do czyszczenia drewnianych bloków, na których oporządzali mięso (stąd wzięła się jego zwyczajowa nazwa – ang. butcher's broom ‘miotła rzeźnika’). Olejki eteryczne zawarte w tej roślinie miały ponadto zapobiegać namnażaniu się drobnoustrojów na drewnie^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-10-05] (ang.).
↑ ^a ^b ^c MilenaM. Masullo MilenaM., CosimoC. Pizza CosimoC., SoniaS. Piacente SoniaS., Ruscus Genus: A Rich Source of Bioactive Steroidal Saponins, „Planta Medica”, 82 (18), 2016, s. 1513–1524, DOI: 10.1055/s-0042-119728, PMID: 27825178 (ang.).
↑ Irena Matławska: Farmakognozja. Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, 2008.
↑ DomenicoD. Scarlattilaan DomenicoD., Assessment report on Ruscus aculeatus L. rhizoma, Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC), 20 listopada 2018 [dostęp 2022-05-30] (ang.).