Nagroda za pierwszoplanową rolę kobiecą na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych

Nagroda za pierwszoplanową rolę kobiecą na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku i (od 1987 roku) w Gdyni jest przyznawana w konkursie głównym od pierwszej edycji festiwalu, czyli od 1974 roku. Trzykrotnie (w roku 1976, 1978 i 2002) jurorzy zdecydowali nie nagradzać nią żadnej z aktorek. Najmłodszą laureatką jest Magdalena Cielecka, która w 1995 roku w wieku dwudziestu trzech lat została wyróżniona za rolę w filmie Pokuszenie. Najstarszymi zaś: Danuta Szaflarska (Pora umierać) i Krystyna Feldman (Mój Nikifor); w momencie, w którym odbierały nagrodę miały odpowiednio dziewięćdziesiąt dwa (2007) i osiemdziesiąt cztery lata (2004). Ponadto Feldman jest jedyną aktorką, która została nagrodzona za postać mężczyzny. W 1992 roku wygrała Teresa Budzisz-Krzyżanowska, która wcieliła się w filmie Odjazd w podwójną rolę córki i matki. Grażyna Błęcka-Kolska, Magdalena Boczarska, Jowita Budnik, Agnieszka Grochowska, Katarzyna Figura, Krystyna Janda, Jadwiga Jankowska-Cieślak, Maja Komorowska, Maja Ostaszewska, Dorota Stalińska dwukrotnie wygrywały rywalizację o nagrodę za pierwszoplanową rolę kobiecą i jest to rekord w historii festiwalu. W ciągu ponad trzydziestu lat istnienia festiwalu dwa razy w konkursie triumfowała artystka z zagranicy. W 1974 roku, w pierwszej edycji, wygrała Rosjanka Ludmiła Kasatkina. Trzydzieści cztery lata później nagrodę otrzymała jej rodaczka Swietłana Chodczenkowa. Nagrodą dla laureatki jest 15 tysięcy złotych^[1].

Laureatki nagrody

1974–1979

• 1974: nagroda ex aequo
  • Ludmiła Kasatkina − Zapamiętaj imię swoje jako „Zinajda Worobjowa”
  • Małgorzata Pritulak − Jej portret jako Danka Wisławska i Chleba naszego powszedniego jako Krysia
• 1975: nagroda ex-aequo
  • Jadwiga Barańska − Noce i dnie jako Barbara Niechcic
  • Zofia Jaroszewska − Dom moich synów jako Jadwiga Górecka
  • Maja Komorowska − Bilans kwartalny jako Marta Siemińska
• 1976: nie przyznano
• 1977: Jadwiga Jankowska-Cieślak − Sam na sam jako Ania Sarnecka
• 1978: nie przyznano
• 1979: Halina Łabonarska − Aktorzy prowincjonalni jako Anka Malewska

1980–1989

• 1980: Dorota Stalińska − Bez miłości jako Ewa Bracka
• 1981: Mirosława Marcheluk − Wahadełko jako Aniela Szmańdówna
• 1982: festiwal nie odbył się
• 1983: festiwal nie odbył się
• 1984: Dorota Stalińska − Krzyk jako Marianna „Perełka”
• 1985: Ewa Błaszczyk − Nadzór jako Klara Małosz
• 1986: Ewa Wiśniewska − Cudzoziemka jako Róża
• 1987: Magda Teresa Wójcik − Matka Królów jako Łucja Król
• 1988: nagroda ex-aequo
  • Maria Chwalibóg − Kobieta samotna jako Irena Misiak
  • Grażyna Szapołowska − Krótki film o miłości jako Magda
• 1989: nie przyznano nagród regulaminowych

1990–1999

• 1990: Krystyna Janda − Przesłuchanie jako Antonina Dziwisz
• 1991: Ryszarda Hanin − Jeszcze tylko ten las jako Kulgawcowa
• 1992: Teresa Budzisz-Krzyżanowska − Odjazd jako Hilda Baumler / Augusta Baumler
• 1993: Anna Dymna − Tylko strach jako Katarzyna Sosnowska
• 1994: nagroda ex-aequo
  • Grażyna Błęcka-Kolska − Cudowne miejsce jako Grażynka Andryszkówka
  • Stanisława Celińska − Spis cudzołożnic jako Iza Gęsiareczka
• 1995: Magdalena Cielecka − Pokuszenie jako siostra Anna
• 1996: Maja Komorowska − Cwał jako Ciotka Idalia Dobrowolska
• 1997: Jadwiga Jankowska-Cieślak − Wezwanie jako Barbara Makowska
• 1998: Maja Ostaszewska − Przystań jako Karolina Dobrzyńska
• 1999: Katarzyna Figura − Ajlawju jako Gosia

2000–2009

• 2000: Maja Ostaszewska − Patrzę na Ciebie, Marysiu jako Marysia Orzechowska i Prymas. Trzy lata z tysiąca jako siostra Maria Leonia Graczyk
• 2001: nagroda ex-aequo
  • Ewa Kasprzyk − Bellissima jako Elżbieta
  • Kinga Preis − Cisza jako Magdalena „Mimi”
• 2002: nie przyznano
• 2003: Katarzyna Figura − Ubu Król jako Ubica
• 2004: Krystyna Feldman − Mój Nikifor jako Nikifor Krynicki
• 2005: nagroda ex-aequo
  • Karolina Gruszka − Kochankowie z Marony jako Ola
  • Krystyna Janda − Parę osób, mały czas jako Jadwiga Stańczakowa
• 2006: Jowita Budnik − Plac Zbawiciela jako Beata Zielińska
• 2007: Danuta Szaflarska − Pora umierać jako Aniela
• 2008: Swietłana Chodczenkowa − Mała Moskwa jako Wiera Swietłowa / Wiera, córka Wiery
• 2009: Agata Buzek − Rewers jako Sabina Jankowska

Od 2010

• 2010: Magdalena Boczarska − Różyczka jako Kamila „Różyczka” Sakowicz
• 2011: Roma Gąsiorowska − Ki jako Ki
• 2012: Agnieszka Grochowska – W ciemności jako Klara Keller
• 2013: Agata Kulesza – Ida jako Wanda Gruz
• 2014: Zofia Wichłacz – Miasto 44 jako Alicja „Biedronka”
• 2015: Agnieszka Grochowska − Obce niebo jako Basia
• 2016: Aleksandra Konieczna – Ostatnia rodzina jako Zofia Beksińska^[2]
• 2017: ex-aequo Jowita Budnik i Eliane Umuhire – Ptaki śpiewają w Kigali, odpowiednio jako Anna Keller i Claudine Mugambira^[3]
• 2018: Grażyna Błęcka-Kolska – Ułaskawienie jako Hanna Szewczyk^[4]
• 2019: Magdalena Boczarska – Piłsudski jako Maria Piłsudska^[5]
• 2020: Magdalena Koleśnik – Sweat jako Sylwia Zając
• 2021: Maria Dębska – Bo we mnie jest seks jako Kalina Jędrusik

Przypisy