Paavo Nurmi

Nurmi na Igrzyskach w Antwerpii (1920)

Data i miejsce urodzenia

13 czerwca 1897
Turku

Data i miejsce śmierci

2 października 1973
Helsinki

Dorobek medalowy

Reprezentacja Finlandia
Igrzyska olimpijskie
złoto	Antwerpia 1920	lekkoatletyka (bieg na 10 000 m)
złoto	Antwerpia 1920	lekkoatletyka (bieg przełajowy)
złoto	Antwerpia 1920	lekkoatletyka (bieg przełajowy drużynowo)
złoto	Paryż 1924	lekkoatletyka (bieg na 1500 m)
złoto	Paryż 1924	lekkoatletyka (bieg na 5000 m)
złoto	Paryż 1924	lekkoatletyka (bieg na 3000 m drużynowo)
złoto	Paryż 1924	lekkoatletyka (bieg przełajowy)
złoto	Paryż 1924	lekkoatletyka (bieg przełajowy drużynowo)
złoto	Amsterdam 1928	lekkoatletyka (bieg na 10 000 m)
srebro	Antwerpia 1920	lekkoatletyka (bieg na 5000 m)
srebro	Amsterdam 1928	lekkoatletyka (bieg na 5000 m)
srebro	Amsterdam 1928	lekkoatletyka (bieg na 3000 m z przeszkodami)

Odznaczenia

Multimedia w Wikimedia Commons

Paavo Johannes Nurmi (ur. 13 czerwca 1897 w Turku, zm. 2 października 1973 w Helsinkach^[1]) – fiński lekkoatleta, biegacz długodystansowy, 9-krotny mistrz olimpijski, w tym 6-krotnie w konkurencjach indywidualnych: Antwerpia 1920 (10 000 m, bieg przełajowy na 8 km – indywidualnie i drużynowo), Paryż 1924 (1500 m, 3000 m – drużynowo, 5000 m, bieg przełajowy na 5 km – indywidualnie i drużynowo), Amsterdam 1928 (10 000 m), 3-krotnie wicemistrz (1920 – 5000 m i 1928 – 5000 m i 3000 m z przeszkodami).

Podczas igrzysk w 1924, startując w 5 konkurencjach biegowych zdobył 5 złotych medali. Swe zwycięstwa na 1500 m i 5000 m odniósł w odstępie zaledwie 26 minut, ustanawiając na obu dystansach nowe rekordy olimpijskie (1500 m – 3:53.6 s. oraz 5000 m – 14:31.2 s.).

Nurmi był wielokrotnym rekordzistą świata w biegach 1,5–20 km. Przed igrzyskami w 1932 został zdyskwalifikowany za przekroczenie ówczesnych przepisów o amatorstwie sportowców, a podczas Igrzysk olimpijskich 1952 w Helsinkach został zrehabilitowany i dostąpił zaszczytu zapalenia znicza olimpijskiego. Paavo Nurmi był jednym z najlepszych biegaczy w historii lekkoatletyki, był także pierwszym sportowcem, któremu za życia wystawiono pomnik (na Stadionie Olimpijskim w Helsinkach). Legenda głosi, że ścigał się z pociągami i potrafił przybiec szybciej niż pociąg relacji Helsinki – Turku.

Przez cały okres kariery sportowej Paavo Nurmi był wegetarianinem^{[potrzebny przypis]}.

Kazimierz Wierzyński poświęcił biegaczowi wiersz w tomie poetyckim Laur olimpijski z 1927^[2].

Przypisy

↑ Paavo Nurmi Biographical information. olympedia.org. [dostęp 2023-01-25]. (ang.).
↑ Jerzy Kwiatkowski: Dwudziestolecie międzywojenne. Wyd. III - 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 117, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13851-6.

Mistrzowie olimpijscy w biegu na 1500 metrów

Mistrzowie olimpijscy w biegu na 5000 metrów

Mistrzowie olimpijscy w biegu na 10 000 metrów

Mistrzowie olimpijscy w biegu przełajowym

Indywidualnie	1912: Hannes Kolehmainen 1920: Paavo Nurmi 1924: Paavo Nurmi
Drużynowo	1912: Hjalmar Andersson, John Eke, Josef Ternström 1920: Paavo Nurmi, Heikki Liimatainen, Teodor Koskenniemi 1924: Paavo Nurmi, Ville Ritola, Heikki Liimatainen

Mistrzowie olimpijscy w biegu drużynowym

5000 m	1900: Charles Bennett John Rimmer Sidney Robinson Alfred Tysoe Stanley Rowley
4 mile	1904: Arthur Newton George Underwood Paul Pilgrim Howard Valentine David Munson
3 mile	1908: Joseph Deakin Archie Robertson William Coales
3000 m	1912: Tell Berna Norman Taber George Bonhag Abel Kiviat Louis Scott 1920: Horace Brown Arlie Schardt Ivan Dresser 1924: Paavo Nurmi Ville Ritola Elias Katz

Halowi mistrzowie Stanów Zjednoczonych w biegu na 3000 metrów

1899–1979 Amateur Athletic Union	1899: Grant 1900: Grant 1901: Grant 1902^[A] 1903: Grant 1904: Bonhag 1905: Bonhag 1906: Bonhag 1907: Bonhag 1908: Driscoll 1909: Driscoll 1910: Monument 1911: Bonhag 1912^[A] 1913: Kramer 1914: H. Smith 1915: Devaney 1916: Ray 1917: Ryan 1918: Garvey 1919: Nightingale 1920: Helm 1921: Bohland 1922: Romig 1923: Ray 1924: Ray 1925: Nurmi , Kennedy^[B] 1926: Goodwin 1927: Goodwin 1928: Lermond 1929: Wide 1930: McCluskey 1931: L. Lermond 1932: G. Lermond 1933: G. Lermond 1934: Follows 1935: Follows 1936: Bright 1937: Bright 1938: Lash 1939: Lash 1940: Rice 1941: Rice 1942: Rice 1943: Rice 1944: Hunter 1945: Efaw 1946: Efaw 1947: Stone 1948: Stone 1949: Reiff , Wilt^[B] 1950: Stone 1951: Stone 1952: Ashenfelter 1953: Ashenfelter 1954: Ashenfelter 1955: Ashenfelter 1956: Ashenfelter 1957: Macy 1958: Mugoša , Macy^[B] 1959: Dellinger 1960: Lawrence 1961: Kidd , Macy^[B] 1962: Kidd , Nourse^[B] 1963: Bernard , Schul^[B] 1964: Clarke , McArdle^[B] 1965: Mills 1966: Mescer , Smith^[B] 1967: T. Smith 1968: Young 1969: Young 1970: DuLong 1971: Shorter 1972: Puttemans , Hilton^[B] 1973: T. Smith 1974: Tayler , Shorter^[B] 1975: Yifter , Mandera^[B] 1976: Nyambui 1977: Nyambui 1978: Nyambui 1979: Liquori
1980–1992 The Athletics Congress	1980: Coghlan 1981: Coghlan 1982: Cummings 1983: Padilla 1984: Padilla 1985: Padilla 1986: Padilla 1987: Padilla 1988: Spivey 1989: Scott 1990: Padilla 1991: Brahm 1992: Padilla
od 1993 Mistrzostwa USA	1993: Falcon 1994: Kiptanui , Giusto^[B] 1995: Kennedy 1996: Kairouani , Kennedy^[B] 1997: Williams 1998: Browne 1999: Goucher 2000: Appenheimer 2001: Broe 2002: Broe 2003: Riley 2004: Riley 2005: Riley 2006: Goucher 2007: Tegenkamp 2008: Tegenkamp 2009: Torrence 2010: Lagat 2011: Lagat 2012: Lagat 2013: Leer 2014: Lagat 2015: Hill 2016: Hill 2017: Chelimo 2018: Chelimo 2019: Hunter 2020: Chelimo 2021^[A] 2022: Hocker 2023: Prakel

↑ ^a ^b ^c Nie rozegrano
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Najlepszy Amerykanin w biegu finałowym, w mistrzostwach występują też zawodnicy z innych krajów

W latach 1899–1931, bieg rozgrywano na dystansie dwóch mil (3 218 metra), 1933–1939 – 5000 metrów, 1932, 1940–1986 – trzech mil (4 827 metrów). Od 1987 bieg odbywa się na dystansie 3000 metrów, a od 2015 w lata nieparzyste na dystansie trzech mil.