Phrynosoma

Phrynosoma
Wiegmann, 1828[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – frynosoma szerokonosa (Ph. platyrhinos)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Rząd

łuskonośne

Infrarząd

Iguania

Rodzina

frynosomowate

Rodzaj

Phrynosoma

Typ nomenklatoryczny

Lacerta orbicularis Linnaeus, 1758

Synonimy
  • Tapaia[a] Oken, 1916[2]
  • Tapaja[a] Oken, 1816[4]
  • Tapaya[b] Oken, 1816 Oken, 1817[5]
  • Tapayia[b] Gray, 1825[6]
  • Batrachosoma Fitzinger, 1843[7]
  • Tropidogaster[c] Fitzinger, 1843 (Opluridae).[7]
  • Anota Hallowell, 1852[8]
  • Doliosaurus Girard, 1858[9]
Gatunki

21 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Phrynosoma – rodzaj jaszczurek z rodziny frynosomowatych (Phrynosomatidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej (Kanada, Stany Zjednoczone, Meksyk i Gwatemala)[10][11].

Charakterystyka

Ciało frynosom jest szerokie i spłaszczone. Ogon krótki, szeroki u nasady. Tył głowy, a u niektórych gatunków również boki ciała są pokryte rzędem ostro zakończonych kolców[12].

Systematyka

Etymologia

  • Tapaia i Tapaja (Tapaya, Tapayia): etymologia nieznana, Oken nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej[4]. Typ nomenklatoryczny: Lacerta orbicularis Linnaeus 1758.
  • Phrynosoma: gr. φρυνη phrunē, φρυνης phrunēs ‘ropucha’[13]; σωμα sōma, σωματος sōmatos ‘ciało’[14].
  • Batrachosoma: gr. βατραχος batrakhos ‘żaba’[15]; σωμα sōma, σωματος sōmatos ‘ciało’[14]. Typ nomenklatoryczny: Agama coronatum Blainville, 1835.
  • Tropidogaster: gr. τροπις tropis, τροπιδος tropidos ‘kil statku’[16]; γαστηρ gastēr, γαστρος gastros ‘brzuch’[17]. Typ nomenklatoryczny: Agama cornuta Harlan, 1825.
  • Anota: gr. przyrostek negatywny αν- an- ‘bez’[18]; ους ous, ωτος ōtos ‘ucho’[19]. Typ nomenklatoryczny: Anota m’callii Hallowell, 1852.
  • Doliosaurus: gr. δολιος dolios ‘przebiegły’, od δολος dolos ‘podstępny’[20]; σαυρος sauros ‘jaszczurka’[21]. Typ nomenklatoryczny: Phrynosoma platyrhinos Girard, 1852.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[10]:

  • Phrynosoma asio Cope, 1864
  • Phrynosoma bauri Montanucci, 2015
  • Phrynosoma blainvillii Gray, 1839
  • Phrynosoma braconnieri Bocourt, 1870
  • Phrynosoma brevirostris Girard, 1858
  • Phrynosoma cerroense Stejneger, 1893
  • Phrynosoma cornutum (Harlan, 1825) − frynosoma rogata[22]
  • Phrynosoma coronatum (Blainville, 1835)
  • Phrynosoma diminutum Montanucci, 2015
  • Phrynosoma ditmarsi Stejneger, 1906
  • Phrynosoma douglassii (Bell, 1829) − frynosoma krótkoroga[12]
  • Phrynosoma goodei Stejneger, 1893
  • Phrynosoma hernandesi Girard, 1858
  • Phrynosoma mcallii (Hallowell, 1852)
  • Phrynosoma modestum Girard, 1852
  • Phrynosoma orbiculare (Linnaeus, 1758)
  • Phrynosoma ornatissimum Girard, 1858
  • Phrynosoma platyrhinos Girard, 1852 − frynosoma szerokonosa[22]
  • Phrynosoma sherbrookei Nieto-Montes de Oca, Arenas-Moreno, Beltrán-Sánchez & Leaché, 2014
  • Phrynosoma solare Gray, 1845 − frynosoma królewska[12]
  • Phrynosoma taurus Bocourt, 1870

Uwagi

  1. ↑ a b Nazwa nieważna, odrzucona do celów nomenklatorycznych decyzją ICZN[3].
  2. ↑ a b Wariant pisowni Tapaja Oken, 1816; nazwa nieważna, odrzucona do celów nomenklatorycznych decyzją ICZN[3].
  3. ↑ Młodszy homonim Tropidogaster Duméril & Bibron, 1837

Przypisy

  1. ↑ A.F.A. Wiegmann. Beiträge zur Amphibienkunde. „Isis von Oken”. 21, s. 367, 1828. (niem.). 
  2. ↑ Oken 1816 ↓, s. vi.
  3. ↑ a b Anonim. Opinion 565. Validation under the Plenary Powers of the generic name Phrynosoma Wiegmann, 1828 (Class Reptilia) (Opinion supplementary to Opinion 92). „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 20, s. 361–376, 1959. (ang.). 
  4. ↑ a b Oken 1816 ↓, s. 295.
  5. ↑ L. Oken. [III Klasse: Reptilien]. „Isis, oder, Encyclopädische Zeitung von Oken”. 1, s. 1183, 1817. (niem.). 
  6. ↑ J.E. Gray. A Synopsis of the genera of Reptiles and Amphibia, with a description of some new species. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 197, 1825. (ang.). 
  7. ↑ a b L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Vindobonae: Braumüller et Seidel, 1843, s. 17, 79. (łac.).
  8. ↑ E. Hallowell. Descriptions of new species of reptiles from Oregon. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 6, s. 182, 1852. (ang.). 
  9. ↑ Ch.F. Girard: Fam. Iguanidae. W: Ch. Wilkes (red.): United States Exploring Expedition. During the year 1838, 1839, 1840, 1841, 1842. Cz. 20: Herpetology. Philadelphia: C. Sherman, 1858, s. 407. (ang.).
  10. ↑ a b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Phrynosoma. The Reptile Database. [dostęp 2023-07-23]. (ang.).
  11. ↑ R. Midtgaard: Phrynosoma. RepFocus. [dostęp 2023-07-23]. (ang.).
  12. ↑ a b c Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 374. ISBN 83-01-14344-4.
  13. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 173.
  14. ↑ a b Jaeger 1944 ↓, s. 215.
  15. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 30.
  16. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 243.
  17. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 97.
  18. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 15.
  19. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 158.
  20. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 74.
  21. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 203.
  22. ↑ a b W. Juszczyk: Gady i płazy. Wyd. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, s. 43, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0043-4.

Bibliografia

  • L. Oken: Lehrbuch der Naturgeschichte. T. 3. Cz. 2. Jena: August Schmid, 1816. (niem.).
  • Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062  (ang.).
  • Britannica: animal/horned-toad
  • БРЭ: 1979185
  • SNL: paddeiguaner
  • Catalana: 0145001
  • DSDE: tudseleguaner
Identyfikatory zewnętrzne:
  • BioLib: 59062
  • EoL: 17991
  • GBIF: 2451046
  • identyfikator iNaturalist: 36299
  • ITIS: 173937
  • NCBI: 43608
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 37874