Podatek katastralny

Ten artykuł należy dopracować: od 2024-02 → poprawić styl – powinien być encyklopedyczny, od 2021-01 → dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł, opisać podatek metodycznie, nie przez "porównanie" zalet i wad. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Podatek katastralny – jeden ze sposobów opodatkowania nieruchomości, w którym wysokość podatku jest uzależniona od wartości katastralnej nieruchomości^[1].

W literaturze podatek katastralny jest często określany łacińskim zwrotem ad valorem („od wartości”)^[2].

Zalety podatku katastralnego

• zwiększenie dochodów jednostek samorządu terytorialnego^[1]
• uzależnienie dochodów jednostek samorządu terytorialnego od prowadzenia racjonalnej, podnoszącej wartości nieruchomości polityki przestrzennej
• w krajach i jednostkach administracyjnych gdzie został wprowadzony sprzyja uchwalaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
• prowadzi do uporządkowanej urbanizacji, wspiera racjonalny rozwój miast, zwiększa dostępność mieszkań i domów na rynku (jednostki samorządu terytorialnego zarabiają na zagospodarowanych i płacących wyższy podatek katastralny nieruchomościach)
• uporządkowanie kwestii własności nieruchomości (m.in. pozytywny wpływ na bezpieczeństwo obrotu nieruchomościami)
• ograniczenie tzw. szarej strefy podatków lokalnych
• może być uzasadniony społecznie (właściciele droższych nieruchomości płacą proporcjonalnie wyższy podatek)
• pozytywny wpływ na dystrybucję bogactwa w społeczeństwie (bardziej proporcjonalne rozłożenie ciężarów podatkowych)
• ograniczenie spekulacyjnego inwestowania w nieruchomości
• stanowi impuls do zagospodarowania niewykorzystywanych obecnie nieruchomości
• uporządkowanie przestrzeni publicznej (podatek może zachęcać do rozbiórki budynków i budowli, których nie udało się zagospodarować, w tym obiektów niskiej jakości, szpecących krajobraz)
• zwiększa powszechną dostępność informacji na temat zasobów terenów, dostępną potencjalnym inwestorom, dzięki udostępnianiu przez władze lokalne, zwykle w formie elektronicznej, bazy danych i map dotyczących oszacowanej wartości, istniejącego i dopuszczalnego sposobu zagospodarowania poszczególnych działek, mediów dostępnych na działce etc.
• związana z wprowadzeniem podatku jawność i łatwa dostępność istotnych informacji o nieruchomościach ma pozytywny wpływ na zdolność do racjonalnego podejmowania decyzji tak przez inwestorów, jak i władze lokalne - zwiększa ruch inwestycyjny w nieruchomości.
• podnosi świadomość właścicieli o istnieniu korelacji pomiędzy wartością ich nieruchomości, traktowanej jako istotna inwestycja, a sposobem wydawania zasobów miejskich, czy gminnych - sprzyja nadzorowi społecznemu nad działaniami samorządu lokalnego
• mieszkańcy gmin otrzymujących szerszy zakres usług komunalnych, (występujące w dużych miastach usługi komunikacji zbiorowej, dostęp do szkół i instytucji kulturalnych, rozwiniętej sieci dróg) płacą proporcjonalnie wyższy podatek za administrację i utrzymywanie tej infrastruktury, od mieszkańców gmin wiejskich, gdzie są one niedostępne w tym zakresie.

Wady podatku katastralnego

• wzrost obciążeń podatkowych właścicieli nieruchomości, co z kolei może wywołać wzrost kosztów wynajmu i użytkowania nieruchomości^[1]
• jest kosztowny we wdrożeniu (uzupełnienie i uporządkowanie danych w ewidencji gruntów i budynków, księgach wieczystych, budowa zintegrowanego systemu informacji o nieruchomościach)
• jest droższy w administrowaniu (m.in. konieczność aktualizacji wartości nieruchomości)
• wysokość obciążeń podatkowych nie zależy od dochodów podatnika (co jest wadą np. w przypadku osoby posiadającej nieruchomości o dużej wartości, która uzyskuje niewysokie świadczenia emerytalne)
• może spowodować osłabienie skłonności właścicieli nieruchomości do ich remontowania lub modernizowania z obawy przed wzrostem ich wartości, która wiązałaby się ze zwiększeniem kwoty należnego podatku
• może pogłębić dysproporcje dochodowe pomiędzy gminami biednymi a bogatymi (różnice pomiędzy wartością podstawy opodatkowania w poszczególnych gminach)

Przypisy

Bibliografia

• Leonard Etel (red.): Europejskie systemy opodatkowania nieruchomości. (PDF)^{[martwy link]}
• Marek Święcicki: Kataster rodzinny. Gazeta.pl, 2007-09-09. [dostęp 2024-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
• Adrian Grycuk: Zalety i wady wprowadzenia w Polsce podatku katastralnego [w:] Uwarunkowania rozwoju rynku nieruchomości w Polsce. Warszawa: Instytut Funkcjonowania Gospodarki Narodowej SGH, 2000, s. 196-207. ISBN 83-88417-11-8.