Pseudocrenilabrinae

Pseudocrenilabrinae
Fowler, 1935
Gębacz wielobarwny (Pseudocrenilabrus multicolor)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	kostnoszkieletowe
Podgromada	promieniopłetwe
Rząd	okoniokształtne
Podrząd	wargaczowce
Rodzina	pielęgnicowate
Podrodzina	Pseudocrenilabrinae
Plemiona[1]
Tylochromini Hemichromini Pelmatochromini Chromidotilapiini „Haplotilapiini”
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Pseudocrenilabrinae – klad w randze podrodziny ryb z rodziny pielęgnicowatych (Cichlidae) obejmujący gatunki występujące w Afryce i na Bliskim Wschodzie^[2][3]. Jest taksonem siostrzanym dla Cichlinae, do której zaliczono pielęgnice występujące w krainie neotropikalnej^[3]. Typem nomenklatorycznym podrodziny jest Pseudocrenilabrus.

Występowanie

Zasięg występowania Pseudocrenilabrinae obejmuje większość kontynentu afrykańskiego, z wyjątkiem terenów pustynnych i skrajnie południowych, oraz niektóre kraje Bliskiego Wschodu (Syria, Izrael i Iran).

Klasyfikacja

Klasyfikacja biologiczna tej grupy ryb zmieniała się wielokrotnie przez ostatnie 100 lat.

 Zobacz więcej w artykule Pielęgnicowate, w sekcji Klasyfikacja.

Liczne z zaliczanych do niej rodzajów grupowano w plemiona na podstawie cech morfologicznych. Jednym z badaczy, który wniósł znaczny wkład w poznanie tej grupy ryb był Max Poll, autor jednej z kilku klasyfikacji pielęgnic. Pielęgnice z jeziora Tanganika Poll sklasyfikował w 12 plemionach (w tym 8 jest endemicznych), ale tylko u 5 z tych plemion potwierdzono monofiletyzm^[4].

W jednej z ostatnich propozycji filogenetycznych obejmujących całą podrodzinę Pseudocrenilabrinae wymienione zostały m.in. plemiona Bathybatini, Chromidotilapiini, Cyprichromini, Ectodini, Eretmodini, Haplochromini, Hemichromini, Lamprologini, Limnochromini, Perissodini, Tilapiini, Tropheini i Tylochromini, jednak badania nie potwierdziły monofiletyzmu tak zdefiniowanej grupy, choć większość z tych plemion jest monofiletyczna. Pomimo wielu przeprowadzonych badań filogenetycznych relacje pokrewieństwa oraz czas pojawienia się afrykańskich pielęgnic pozostawały nieustalone. Problematycznymi taksonami były Heterochromis, kameruńska Etia nguti oraz jeden z najliczniejszych w gatunki, parafiletyczny, obejmujący panafrykańskie tilapie – „Tilapiini”.

Postęp w ustalaniu filogenezy pielęgnic przyniosły badania molekularne. Połączone analizy morfologiczne i molekularne wykazały monofiletyzm plemion:

• Tylochromini,
• Hemichromini,
• Pelmatochromini,
• Chromidotilapiini,
• „Haplotilapiini”,

przy czym Heterochromis został umieszczony poza tym kladem.

W dalszych badaniach ustalono, że najczęściej występująca liczba chromosomów w kariotypie ryb w obrębie Pseudocrenilabrinae to 2n = 44. Bazując na charakterystykach kariotypu ustalono, że podrodzina dzieli się wyraźnie na dwie grupy (ang.) tilapiine i haplochromine^[5]. Pierwsza z nich obejmuje szeroko rozprzestrzenione ryby powszechnie zwane tilapiami, przez Ethelwynn Trewavas zaliczone do plemienia Tilapiini, i jest parafiletyczna, a druga tzw. pielęgnice wschodnioafrykańskie, przez Kullandera wyodrębniane do podrodziny Haplochrominae. Dalsze badania wykonane przez zespół Julii Schwarzer w 2009 roku z wykorzystaniem DNA wyłoniły w obrębie Haplotilapiini 3 monofiletyczne grupy, siostrzane dla Etia nguti, roboczo nazwane przez autorów: „Oreochromini”, „Boreotilapiini” i „Austrotilapiini”^[1]. Nazwy tych grup nie są formalnymi nazwami taksonów i nie należy ich stosować w nomenklaturze zoologicznej zgodnej z ICZN. Badania Schwarzer i współpracowników wykazały zależność rozwoju linii ewolucyjnych pielęgnic od przyjętej strategii rozrodczej oraz rozmieszczenia geograficznego, potwierdziły parafiletyzm rodzaju Tilapia sensu stricto oraz dały podstawy do przeprowadzenia rewizji taksonomicznych w obrębie tej podrodziny.

Rodzaje

Ze względu na zmiany zachodzące nadal w klasyfikacji podrodziny, poniżej podano wyróżniane w niej rodzaje^[6]:

Przypisy