Pyrzowice

 Ten artykuł od 2022-10 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.
Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Pyrzowice
wieś
Ilustracja
Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Pyrzowicach
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

tarnogórski

Gmina

Ożarowice

Wysokość

303 m n.p.m.

Liczba ludności (2021)

561

Strefa numeracyjna

32

Kod pocztowy

42-625[2]

Tablice rejestracyjne

STA

SIMC

0222380

Położenie na mapie gminy Ożarowice
Mapa konturowa gminy Ożarowice, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Pyrzowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Pyrzowice”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Pyrzowice”
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego
Mapa konturowa powiatu tarnogórskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Pyrzowice”
Ziemia50°27′39″N 19°04′17″E/50,460833 19,071389[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Pyrzowice – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w gminie Ożarowice[3].

Na jej terenie ulokowany jest Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa katowickiego.

W roku 2021 miejscowość liczyła 561 mieszkańców, z czego 50,6% mieszkańców stanowiły kobiety, a 49,4% mężczyźni[3].

Położenie

Mapa Pyrzowic i okolic sporządzona w 1933 przez Wojskowy Instytut Geograficzny na podstawie mapy Królestwa Polskiego z 1881.
Tablica z nazwą miejscowości na DW 913
Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice – terminal B – widok wnętrza

Wieś położona jest w północnej części Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.

Nazwa

Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Pyrzowicze wymienia w latach (1470–1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis[4].

Historia

Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1340. Wchodząca w granice Księstwa Siewierskiego, położona na skraju historycznej puszczy Smolnik, stanowiła własność klasztoru Norbertanek na krakowskim Zwierzyńcu. Później przechodziła przez ręce kolejnych właścicieli, między innymi krakowskiego szlachcica Jana Twardowskiego, a w I połowie XV wieku stała się własnością Stanisława Rudzkiego herbu Pilawa. W latach 1535–1537 Krzysztof Jarocki herbu Rawicz z Jarocina, syn marszałka nadwornego koronnego Stanisława Jarockiego, zakupił Pyrzowice wraz z sąsiednimi wioskami: Tąpkowicami oraz Dobieszowicami.

W dokumentach dają się również odnaleźć nazwy nieistniejących już przysiółków: Żar (w którym uprawiano bartnictwo), Chrósty, Mostki, Mostkowa Struga. Przysiółkiem były również Celiny, które wykształciły się na dzisiejszą samodzielną wieś.

Zaginęły też nazwy wzgórz: Jeziorna Góra i Gościnna Góra, modrzewiowy dwór w parku lipowym oraz karczma stojąca do początków XIX wieku przy drodze do Zendka.

W 1940 w sąsiednim Zendku powstało lotnisko (Schendek, później nazwane Udetfeld), które stanowiło element realizowanego przez dowództwo Luftwaffe programu rozwoju sieci lotnisk wojskowych. Zniszczone podczas wycofywania się wojsk niemieckich w 1945 roku. Po wojnie odbudowane przez polskie wojska lotnicze – służyło jako baza dla wojsk lotniczych SZ PRL. W latach 90 XX wieku po przekazaniu cywilom stało się zalążkiem współczesnego Międzynarodowego Portu Lotniczego Katowice.

W roku 2003 w rejonie wsi utworzono gminną strefę aktywności gospodarczej.

Zabytki

  • Kaplica Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny – kaplica z przełomu XIX i XX wieku, murowana na planie kwadratu z czworoboczną wieżyczką i narożnikami frontalnymi zwieńczonymi sterczynami.
  • Kapliczka – kapliczka z przełomu XIX i XX wieku z cegły, słupowa.

Transport

Transport drogowy[3]

Port Lotniczy

W pobliżu wsi ulokowany jest Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice.

Kolej

Przez Pyrzowice przebiega linia kolejowa łącząca Ożarowice z Zawierciem. Jest ona fragmentem dawnej linii Zawiercie-Tarnowskie Góry. Jeszcze na przełomie XX i XXI wieku w używana była do transportu towarowego. Obecnie wyłączona z użytku. W planie rozwoju kolejnictwa na lata 20 XXI wieku jest uruchomienie połączenia kolejowego do Katowic.

Wspólnoty wyznaniowe

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 113516
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1067 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
  3. ↑ a b c Wieś Pyrzowice w liczbach [online], Polska w liczbach, 2021 [dostęp 2023-08-29]  (pol.).
  4. ↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, s. 202.
  5. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-11-06] .
  • p
  • d
  • e
Gmina Ożarowice

Siedziba gminy: Ożarowice

Wsie
Części wsi

  • p
  • d
  • e
Gminy miejskie (miasta)
Gminy wiejskie
  • Krupski Młyn
  • Ożarowice
  • Świerklaniec
  • Tworóg
  • Zbrosławice