Referendarz koronny

Ten artykuł od 2011-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Referendarz koronny (łac. referendarius Regni) – urząd centralny niesenatorski I Rzeczypospolitej.

Powołany został w 1507 przez króla Zygmunta I Starego. W Koronie było ich dwóch - duchowny i świecki. Byli stale obecni na dworze monarchy, przyjmując osoby prywatne i później referując ich prośby kanclerzowi i królowi. Około 1600 stali się urzędnikami sądowymi, stając na czele sądów referendarskich, rozpatrujących sprawy chłopów z dóbr królewskich z dzierżawcami i starostami. Zasiadali także w sądach asesorskich, sądach relacyjnych i sejmowych. Od 1775, spośród referendarzy wybierano sekretarzy Rady Nieustającej i jej Departamentu Interesów Cudzoziemskich.