Wybory parlamentarne w Liechtensteinie w 2017 roku
Państwo | Liechtenstein | ||
---|---|---|---|
Rodzaj | wybory do Landtagu | ||
Data przeprowadzenia | 5 lutego 2017 | ||
Data zarządzenia | 19 stycznia 2016 | ||
Podstawa prawna | Konstytucja Liechtensteinu | ||
Ordynacja wyborcza | proporcjonalne | ||
Głosowanie | |||
| |||
| |||
| |||
Strona internetowa |
Wybory parlamentarne w Liechtensteinie w 2017 roku (niem. Fürstentum Liechtenstein Landtagswahlen 2017) – powszechne wybory do Landtagu, które odbyły się w dniu 5 lutego 2017 roku na terenie Księstwa Liechtensteinu.
Ordynacja wyborcza
Landtag Księstwa Liechtensteinu składa się z dwudziestu pięciu deputowanych, którzy są wybierani przez Naród na czteroletnią kadencję są w wyborach tajnych, bezpośrednich, powszechnych, równych i proporcjonalnych z dwóch okręgów wyborczych – Oberlandu i Unterlandu[1]. Czynne prawo wyborcze posiadają obywatele zamieszkujący na stałe w Księstwie, którzy ukończyli 18. rok życia, a ich prawa nie są zawieszone, gdzie cenzus wiekowy dla kandydatów do Landtagu to 20 lat[2]. Udział w wyborach jest obowiązkowy[2].
Każdy wyborca może oddać swój głos na taką liczbę kandydatów z różnych komitetów wyborczych ile wynosi całkowita liczba mandatów możliwych do zdobycia w danym okręgu wyborczym, czyli piętnaście w Oberlandzie i dziesięć w Unterlandzie[1][2]. Od wyborów w 2005 r. możliwe jest głosowanie korespondencyjne[2].
Miejsce w parlamencie przysługuję tylko komitetom, które przekroczyły próg wyborczy, wynoszący 8%[3]. Mandaty są przyznawane dwuetapowo. W pierwszym etapie przyznaje się tzw. mandaty podstawowe przy pomocy metody Hagenbacha-Bischoffa, a brakujące mandaty rozdysponowuje się jako tzw. mandaty uzupełniające przy pomocy metody d'Hondta[2][4].
Kontekst polityczny
Podczas, gdy poprzednim kadencjom Landtagu towarzyszyły kryzysy międzynarodowe – afery finansowe wywołane śledztwami Federalnej Służby Wywiadu dot. prania brudnych pieniędzy (1999-2001 r.)[5] oraz unikania płacenia podatków (2012-2013 r.)[6], ale również wewnętrzne kryzysy polityczne związane z referendami konstytucyjnymi w 2003 i 2012 roku[7][8], to kadencja 2013-2017 przebiegła stosunkowo spokojnie.
Na czele ustępującego gabinetu koalicyjnego FBP-VU stał Adrian Hasler, który miał również przejąć władzę w przypadku ponownego zwycięstwa FBP. Jego głównym rywalem był Daniel Risch z VU. W poprzednich wyborach rekordowo wysokie poparcie osiągnęły partie opozycyjne, którym przypadło łącznie aż siedem mandatów. Ponadto ustępująca kadencja Landtagu była pierwszą, w której zasiadali członkowie czterech różnych partii.
Listy wyborcze
Do wyborów przystąpiły cztery komitety wyborcze odpowiadające czterem partiom: Postępowej Partii Obywatelskiej (FBP), Unii Patriotycznej (VU), Niezależnym (DU) Wolnej Liście (FL). Na liście VU znalazła się maksymalna możliwa liczba kandydatów, a zatem dwudziestu pięciu. Lista FBP składała się z dwudziestu dwóch kandydatów, w tym dwunastu w Oberlandzie i dziesięciu w Unterlandzie. Na liście DU znalazło się szesnaście nazwisk, w tym jedenaście w Oberlandzie i pięć w Unterlandzie. Najmniej kandydatów zgłosiła FL, której lista składała się z ośmiu kandydatów, w tym sześciu w Oberlandzie i dwóch w Unterlandzie. Zatem łącznie w wyborach wystartowało siedemdziesięciu jeden kandydatów, a wśród nich znalazło się dziewiętnaście kobiet, a zatem kobiety stanowiły 26,8% kandydatów[9].
Lista wyborcza | Lider | Kandydaci[9] | Wynik w poprzednich wyborach w 2013 r.[10] | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Oberland | Unterland | Razem | |||||
Postępowa Partia Obywatelska niem. Fortschrittliche Bürgerpartei | Adrian Hasler | 12 | 10 | 22 | 40,0% | ||
Unia Patriotyczna niem. Vaterländische Union | Daniel Risch | 15 | 10 | 25 | 33,5% | ||
Niezależni niem. Die Unabhängigen | Hugo Quaderer | 11 | 5 | 16 | 15,3% | ||
Wolna Lista niem. Freie Liste | Pepo Frick | 6 | 2 | 8 | 11,1% |
Wyniki
Po raz kolejny wybory zwyciężyła Postępowa Partia Obywatelska z 68 688 głosami (35,2%), zdobywając dziewięć mandatów w Landtagu. Jednocześnie był to najniższy wynik tej partii w historii i był poprzedzony spadkiem poparcia o 4,8 punktu procentowego względem wyborów w 2013 r. Na drugim miejscu uplasowała się Unia Patriotyczna, która uzyskała 65 784 głosy (33,7%), co przełożyło się na osiem mandatów parlamentarnych. Poparcie względem poprzedniego głosowania nieznacznie wzrosło – o 0,2 p.p. Zatem żadna partia nie zdobyła bezwzględnej większości w dwudziestopięcioosobowym parlamencie i ponownie utworzono rząd koalicyjny z Adrianem Haslerem z FBP na czele[11][12].
Ponownie wysoki wynik osiągnęła trzecia najsilniejsza partia – Niezależni, uzyskując 35 901 głosów (18,4%), dzięki czemu dostała pięć mandatów. Komitet zaliczył wzrost poparcia aż o 3,1 p.p. Na czwartą z partii – Wolną Listę oddano 24 597 głosów (12,6%) i zdobyła trzy mandaty. Na partie opozycyjne oddano łącznie 60 498 głosów (31,0%), czyli o 4,6 p.p. więcej niż w 2013 r.[11][12].
Partia | Wyniki | Mandaty | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
Głosy | % | Zmiana | Liczba | Zmiana | ||
FBP | Postępowa Partia Obywatelska | 68 688 | 35,2% | 4,8% | 9 | 1 |
VU | Unia Patriotyczna | 65 784 | 33,7% | 0,2% | 8 | 0 |
DU | Niezależni | 35 901 | 18,4% | 3,1% | 5 | 1 |
FL | Wolna Lista | 24 597 | 12,6% | 1,5% | 3 | 0 |
Wyniki według okręgów i gmin
W Oberlandzie z poparciem na poziomie 34,4% i nieznaczną przewagą (0,7 p.p.) zwyciężyła Unia Patriotyczna. Jednak w drugim z okręgów wyborczych wygrała Postępowa Partia Obywatelska, zdobywając 39,4% głosów, czyli o 7,4 p.p. więcej niż druga VU[12].
W siedmiu z jedenastu gmin najwięcej głosów zdobyła FBP, a w pozostałych czterech gminach: Balzers, Ruggell, Triesen, Triesenberg większość głosów uzyskała VU. Najwyższe poparcie dla zwycięskiej partii odnotowano w gminie Mauren – 43,7%, a najniższe w Balzers – 30,4%. Natomiast VU najwyższym poparciem cieszyła się w gminie Triesenberg – 40,2%, a najmniej głosów oddano na nią w Planken – 25,7%. Głosy na Niezależnych stanowiły największy odsetek w gminie Triesen – 22,4%, a najniższy w gminie Schellenberg – 13,6%. Z kolei FL najlepszy wynik osiągnęła w gminie Schaan – 16,4%, a najniższy w gminie Gamprin – 6,4%[12].
Oberland
Partia | Balzers | Planken | Schaan | Triesen | Triesenberg | Vaduz | Oberland | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
G | % | Z | G | % | Z | G | % | Z | G | % | Z | G | % | Z | G | % | Z | G | % | Z | M | ZM | |
FBP | 9197 | 30,4% | 5,2% | 1283 | 40,9% | 4,0% | 10 835 | 33,2% | 4,3% | 8670 | 32,3% | 6,7% | 6934 | 34,0% | 4,8% | 10 828 | 37,8% | 7,2% | 47 747 | 33,7% | 5,6% | 5 | 1 |
VU | 11 401 | 37,7% | 1,0% | 807 | 25,7% | 0,1% | 10 339 | 31,6% | 0,1% | 8967 | 33,4% | 0,1% | 8193 | 40,2% | 1,7% | 9082 | 31,7% | 0,9% | 48 789 | 34,4% | 0,2% | 5 | 0 |
DU | 6006 | 19,9% | 5,1% | 552 | 17,6% | 2,7% | 6146 | 18,8% | 1,9% | 5998 | 22,4% | 6,3% | 3252 | 16,0% | 4,1% | 4498 | 15,7% | 2,8% | 26 452 | 18,6% | 3,9% | 3 | 1 |
FL | 3606 | 11,9% | 1,0% | 493 | 15,7% | 1,3% | 5350 | 16,4% | 2,3% | 3185 | 11,9% | 0,4% | 2006 | 9,8% | 2,4% | 4242 | 14,8% | 3,6% | 18 882 | 13,3% | 1,9% | 2 | 0 |
Unterland
Partia | Eschen | Gamprin | Mauren | Ruggell | Schellenberg | Unterland | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
G | % | Z | G | % | Z | G | % | Z | G | % | Z | G | % | Z | G | % | Z | M | ZM | |
FBP | 6046 | 36,3% | 0,4% | 2995 | 43,6% | 3,4% | 6383 | 43,7% | 2,4% | 3364 | 33,9% | 7,0% | 2153 | 42,9% | 0,8% | 20 941 | 39,4% | 2,5% | 4 | 0 |
VU | 5411 | 32,5% | 1,9% | 2023 | 29,4% | 1,0% | 4031 | 27,6% | 1,4% | 3956 | 39,8% | 6,2% | 1574 | 31,4% | 0,6% | 16 995 | 32,0% | 1,1% | 3 | 0 |
DU | 3276 | 19,7% | 1,4% | 1415 | 20,6% | 1,9% | 2447 | 16,7% | 1,0% | 1627 | 16,4% | 0,0% | 684 | 13,6% | 0,2% | 9449 | 17,8% | 1,0% | 2 | 0 |
FL | 1937 | 11,6% | 0,9% | 437 | 6,4% | 0,5% | 1749 | 12,0% | 0,1% | 983 | 9,9% | 0,8% | 609 | 12,1% | 0,5% | 5715 | 10,8% | 0,4% | 1 | 0 |
Frekwencja
Udział w wyborach jest dla obywateli Liechtensteinu z czynnymi prawami wyborczymi jest obowiązkowy[2]. W głosowaniu udział wzięło 15 413 osób spośród 19 806 uprawnionych, a zatem frekwencja wyniosła 77,8% i była niższa o 2,0 punktu procentowego niż w poprzednich wyborach w 2013 r. oraz był to pierwszy raz w historii, gdy frekwencja spadła poniżej 80%[13][14].
Wyższą frekwencję odnotowano w Unterlandzie – 79,1%, podczas gdy w Oberlandzie swój głos oddało 77,1% obywateli[13].
Najwyższą frekwencją cechowała się gmina Planken, w której zagłosowało 87,8% uprawnionych, zaś najniższą gmina Triesen, gdzie zagłosowało 72,4%[13].
Od wyborów w 2005 r. wszyscy obywatele Liechtensteinu mogą zagłosować osobiście przy urnie lub korespondencyjnie za pośrednictwem poczty[15]. W 2017 r. z opcji głosowania korespondencyjnego skorzystało 14 783 obywateli, czyli 95,9% głosujących, a zatem o 0,3 p.p. więcej niż w poprzednich wyborach[13].
Skład Landtagu
W nowej kadencji Landtagu zasiadło dziewięciu posłów z FBP, ośmiu z VU, pięciu z DU i trzech z FL. Wśród posłów znalazły się trzy kobiety, a co za tym idzie kobiety stanowiły 12% deputowanych, co było najniższą wartością od 2005 roku. Największa liczba posłów – pięciu, mieszkała w gminie Schaan, po trzech w gminach Eschen, Schellenberg, Triesen, Vaduz oraz po dwóch w gminach Balzers, Gamprin, Ruggell i Triesenberg. Gminami, których nie zamieszkiwał żaden poseł były Planken i Mauren. Najmłodszym posłem nowej kadencji Landtagu był Johannes Hasler z FBP – 34 lata, zaś najstarszym Albert Frick z FBP – 68 lat. Średnia wieku wynosiła 48,4 lat, jednak czterech członków (wszyscy z DU) nie podało swojego wieku[11][16].
Deputowany | Partia | Okręg wyborczy | Gmina | Liczba głosów | Wiek |
---|---|---|---|---|---|
Eberle-Strub Susanne | FBP | Oberland | Vaduz | 3057 | 56 lat |
Frick Albert | FBP | Oberland | Schaan | 3462 | 68 lat |
Hasler Elfried | FBP | Unterland | Gamprin | 2061 | 51 lat |
Hasler Johannes | FBP | Unterland | Gamprin | 2021 | 34 lata |
Kaiser Johannes | FBP | Unterland | Schellenberg | 2080 | 58 lat |
Lampert Wendelin | FBP | Oberland | Triesenberg | 3699 | 46 lat |
Nägele Eugen | FBP | Oberland | Schaan | 3075 | 52 lata |
Oehry Daniel | FBP | Unterland | Eschen | 1991 | 45 lat |
Seger Daniel F. | FBP | Oberland | Triesenberg | 3289 | 39 lat |
Kaufmann Manfred | VU | Oberland | Balzers | 3135 | 38 lat |
Konrad Frank | VU | Oberland | Vaduz | 3034 | 49 lat |
Lanter-Koller Violanda | VU | Unterland | Ruggell | 1918 | 53 lata |
Marxer-Kranz Gunilla | VU | Unterland | Eschen | 1635 | 44 lata |
Vogt Günter | VU | Oberland | Balzers | 3090 | 55 lat |
Vogt Thomas | VU | Oberland | Triesen | 3082 | 40 lat |
Wenaweser Christoph | VU | Oberland | Schaan | 3364 | 53 lata |
Wohlwend Mario | VU | Unterland | Ruggell | 1642 | 44 lata |
Beck Jürgen | DU | Oberland | Vaduz | 2032 | –[a] |
Elkuch Herbert | DU | Unterland | Schellenberg | 1666 | –[a] |
Hasler Erich | DU | Unterland | Eschen | 1249 | –[a] |
Quaderer Harry | DU | Oberland | Schaan | 2327 | –[a] |
Rehak Thomas | DU | Oberland | Triesen | 1970 | 46 lat |
Kaufmann Georg | FL | Oberland | Schaan | 1603 | 61 lat |
Lageder Thomas | FL | Oberland | Triesen | 1571 | 37 lat |
Risch Patrick | FL | Unterland | Schellenberg | 893 | 48 lat |
Zobacz też
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b Art. 46 ust. 1 Konstytucji Liechtensteinu
- ↑ a b c d e f KrzysztofK. Koźbiał KrzysztofK., System polityczny Księstwa Liechtensteinu, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013, s. 104-105, ISBN 978-83-233-3523-8 [dostęp 2022-12-29] .
- ↑ Art. 46 ust. 3 Konstytucji Liechtensteinu
- ↑ MarcinM. Łukaszewski MarcinM., Ewolucja prawa wyborczego Liechtensteinu, „Studia Politica Germanica”, Warszawa 2017, ISSN 2299-372X .
- ↑ Finanzplatzkrise – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2023-01-02] (niem.).
- ↑ Zumwinkel-Affäre – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2022-12-30] (niem.).
- ↑ Liechtenstein referendum rejects curbs on royal powers, „BBC News”, 30 czerwca 2012 [dostęp 2022-12-30] (ang.).
- ↑ Staatskrise (28.10.1992) – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2023-01-02] (niem.).
- ↑ a b Landtagswahlen 2017 - Kandidaten [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02] .
- ↑ Landtagswahlen 2013 - Ergebnisse [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2022-12-30] .
- ↑ a b c Fernando CasalF.C. Bertoa Fernando CasalF.C., The 2017 elections in Liechtenstein: Slight changes and a stronger parliamentary opposition [online], Who Governs Europe [dostęp 2023-01-02] (ang.).
- ↑ a b c d Landtagswahlen 2017 - Ergebnisse [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02] .
- ↑ a b c d Landtagswahlen 2017 - Stimmbeteiligung [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02] .
- ↑ WilfriedW. Marxer WilfriedW., Wahlverhalten und Wahlmotive im Fürstentum Liechtenstein, Vaduz: Liechtensteinischen Akademischen Gesellschaft, 2000, s. 161 [dostęp 2023-01-02] .
- ↑ LLV [online], www.llv.li [dostęp 2023-01-02] .
- ↑ Landtagswahlen 2017 - Gewählter Landtag [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02] .
- p
- d
- e
Wybory parlamentarne | |
---|---|
Wybory gminne |
|
Referenda |
|