Wydalanie : Zobacz też, Przypisy, Bibliografia Wikipedia, wolna encyklopedia

Wydalanie

Ten artykuł od 2023-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Zobacz multimedia związane z tematem: Wydalanie

Wydalanie, ekskrecja (łac. excretio ‘wydalanie’) – proces fizjologiczny polegający na usuwaniu z organizmu zbędnych, szkodliwych lub będących w nadmiarze metabolitów (głównie azotowych) oraz wody i elektrolitów (osmoregulacja), w celu utrzymania homeostazy^[1].

Strategie usuwania metabolitów azotowych z organizmów zwierząt różnią się w zależności od środowiska, w którym żyją. Głównym produktem ubocznym rozkładu białek jest toksyczny dla organizmu amoniak. Z uwagi na swoją dobrą rozpuszczalność w wodzie, u większości zwierząt wodnych (zwierzęta amonioteliczne) jest wydalany w formie niezmienionej (z uwagi na dużą dostępność rozpuszczalnika). Ssaki (zwierzęta ureoteliczne) przed wydaleniem przekształcają amoniak w słabiej rozpuszczalny (oraz mniej toksyczny) mocznik, co pozwala im zredukowanie ilości wody wydalanej wraz z metabolitami. Zwierzęta, które bardzo oszczędną gospodarkę wodną (zwierzęta urikoteliczne), takie jak: gady, ptaki i owady, przed wydaleniem przekształcają amoniak do nierozpuszczalnego w wodzie (oraz nietoksycznego) kwasu moczowego^[1].

Poszczególne grupy organizmów różnią się mechanizmami wydalania. U większości protistów niestrawione resztki ulegają egzocytozie. Nieliczne z jednokomórkowców wykształciły wyspecjalizowane organella (np. wakuole orzęsków). Rośliny usuwają metabolity przez aparaty szparkowe. Zwierzęta wytworzyły wyspecjalizowane komórki (komórka płomykowa, wędrujące albo magazynujące nefrocyty), narządy i układy wydalnicze o stopniu zaawansowania zależnym od typu (np. protonefrydium u płazińców, metanefrydium u pierścienic, cewki Malpighiego u stawonogów, nerki u kręgowców). Wrotki żyjące w wodzie wydalają azotany i fosforany dostępne dla glonów i makrofitów. Zwierzęta wytworzyły wyspecjalizowane komórki (komórka płomykowa, wędrujące albo magazynujące nefrocyty), narządy i układy wydalnicze o stopniu zaawansowania zależnym od typu (np. cewki Malpighiego u stawonogów, nerki u kręgowców).

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b Encyklopedia Audiowizualna Britannica: Biologia. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz S.A., 2006, s. 148–149. ISBN 978-83-60563-11-3.

Bibliografia

Zoologia. Bezkręgowce. Czesław Błaszak (red. nauk.). T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-16108-8.
Czesław Jura: Bezkręgowce. Podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-14595-8.
Encyklopedia Biologia. Agnieszka Nawrot (red.). Kraków: Wydawnictwo GREG. ISBN 978-83-7327-756-4.