Zbigniew Penherski

Zbigniew Penherski
Data i miejsce urodzenia	26 stycznia 1935 Warszawa
Pochodzenie	polskie
Data i miejsce śmierci	4 lutego 2019 Warszawa
Gatunki	muzyka poważna, muzyka współczesna
Zawód	kompozytor
Odznaczenia

Zobacz w Wikiźródłach hasło Zbigniew Penherski w Encyklopedii Muzycznej PWM

Zbigniew Penherski (ur. 26 stycznia 1935 w Warszawie, zm. 4 lutego 2019 tamże^[1])^[2]^[3] – polski kompozytor.

Życiorys

W latach 1955–1956 studiował kompozycję pod kierunkiem Stefana Bolesława Poradowskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu, a od 1956 do 1959 również kompozycję w klasie Tadeusza Szeligowskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Następnie na tej samej uczelni studiował dyrygenturę u Bohdana Wodiczki w latach 1960–1963. W 1969 jako stypendysta rządu holenderskiego studiował w Instytucie Sonologii(inne języki) Uniwersytetu w Utrechcie^[2]^[3].

Nagrody i wyróżnienia

(na podstawie materiałów źródłowych^[2]^[3])

Nagrody branżowe

1960 – zwycięstwo w Konkursie Młodych Związku Kompozytorów Polskich w Warszawie, za Ostinata
1964 – zwycięstwo w Konkursie Kompozytorskim im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach, za Musica humana
1966 – zwycięstwo w Konkursie Kompozytorskim im. Artura Malawskiego w Krakowie, za Kroniki mazurskie
1982 – nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży
2001 – wyróżnienie Międzynarodowej Trybuny Kompozytorów UNESCO za Muzyczkę na koniec wieku
2015 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[4]

Honorowe obywatelstwa

1965 – miasta Ruse (Bułgaria)
1966 – miasta Kragujevac (Jugosławia)
1980 – miasta Ho Chi Minh (Wietnam)

Twórczość

Muzyka Penherskiego wyrasta z doświadczeń europejskiej awangardy postserialnej i sonoryzmu lat 60. Jedną z jego pryncypialnych zasad jest nadrzędność formy wyrażana poprzez zagęszczanie brzmienia, progresje quasi-melodyczne, diminucje rytmiczne itp., które w połączeniu z sonorystycznym materiałem pozwalają osiągnąć pożądany efekt dramaturgiczny. Bardzo ważnym elementem techniki dźwiękowej Penherskiego jest rytm, polirytmia i politemporalność, wymagające niejednokrotnie wprowadzenia do utworu metronomów, jak w Kwartecie instrumentalnym lub w utworze String Play^[5].

Penherski komponuje głównie utwory orkiestrowe, kameralne, radiowe oraz opery. Do najważniejszych kompozycji należy zaliczyć Musica humana (1963), Muzyka uliczna (1966), opery: Zmierzch Peryna (1972) i Edgar - syn Wałpora (1982), Kroniki mazurskie II na ork.symfoniczną i taśmę magnetofonową (1973), String Play na ork. smyczkową (1980), Kroniki szkockie na ork. symfoniczną (1987), Muzyczka na koniec wieku na flet prosty, dwie perkusje, organy i taśmę magnetofonową (1999), Mała litania smyczkowa na orkiestrę smyczkową (2002), Małe kroniki smyczkowe na orkiestrę smyczkową (2005)^[5].

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[5]^[3])

Dwie kołysanki na mezzosopran i fortepian (1955)
Trzy pieśni na sopran i fortepian (1955)
Cztery preludia na fortepian (1956)
Sąd nad Samsonem opera radiowa (1967)
3M-H1 na taśmę (1969)
Incantationi I dla 6 perkusistów (1972)
Zmierzch Peryna, opera (1972)
Anamnesis na orkiestrę symfoniczną (1975)
Symfonia radiowa dla dwóch wykonawców na taśmę (1975)
String Play na orkiestrę smyczkową (1980)
Edgar syn Wałpora, opera (1982)
Jeux parties na saksofon i perkusję (1984)
Kroniki szkockie na orkiestrę symfoniczną (1987)
Wyspa róż, opera kameralna (1989)
Trzy pieśni dziecięce na 2- lub 3-głosowy chór (1990)
Sygnały na orkiestrę symfoniczną (1992)
Sygnały II na orkiestrę (1995)
Intrada na orkiestrę symfoniczną (1995)

Trzy łatwe utwory na fortepian (1997)
Liryczny walc na dzwonki uliczne, flet, 3 trąbki i 2 perkusje (1998)
Scherzino na dzwonki uliczne, flet, klarnet, 3 trąbki i 2 perkusje (1998)
Toccata na klarnet, puzon, wiolonczelę i fortepian (1998)
Muzyczka na koniec wieku na flet prosty, organy dwie perkusje i taśmę (1999)
X-Play na orkiestrę 30 fletów (1999)
Let cellos play na 8 wiolonczel (1999)
Mała suita w staromodnym stylu na kameralną orkiestrę smyczkową (1999, 2007)
Cantus II na chór mieszany a cappella (2000)
Marszyk na fortepian na 4 ręce (2000)
Impressions on a Theme of B-A-C-H na fortepian (2000)
Taniec na 3 flety proste (2001)
Mała litania smyczkowa na kameralną orkiestrę smyczkową (2002)
Cztery psalmy na chór mieszany a cappella (2005)
Małe kroniki smyczkowe na orkiestrę smyczkową(2005)
Mała symfonia „Jesienna” (2006)
Cztery utwory bez słów na chór mieszany a cappella (2014)
Mała litania II na orkiestrę kameralną (2016)

Przypisy

↑ Zbigniew Penherski. Nekrolog. nekrologi.wyborcza.pl, 2019-02-05. [dostęp 2019-02-05].
↑ ^a ^b ^c Gąsiorowska 2004 ↓, s. 38.
↑ ^a ^b ^c ^d Zbigniew Penherski. [w:] Polskie Centrum Informacji Muzycznej [on-line]. [dostęp 2018-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-25)]. (pol.).
↑ Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. www.mkidn.gov.pl. [dostęp 2020-08-14].
↑ ^a ^b ^c Gąsiorowska 2004 ↓, s. 39.

Bibliografia

Małgorzata Gąsiorowska: Penherski Zbigniew. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 8: Pe–R część biograficzna. Kraków: PWM, 2004, s. 38-39. ISBN 83-224-0837-4. (pol.).}
Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).