Zbrodnia w Nowinach

Tablica Pomnika ofiar zbrodni dokonanej na obywatelach polskich przez OUN-UPA wymieniająca Nowiny

Państwo

Polska (okupowana przez III Rzeszę)

Miejsce

Nowiny

Data

11 lipca 1943

Liczba zabitych

około 80

Typ ataku

ludobójstwo

Sprawca

Ukraińska Powstańcza Armia
ludność ukraińska

brak współrzędnych

Multimedia w Wikimedia Commons

Zbrodnia w Nowinach – zbrodnia dokonana 11 lipca 1943 roku przez oddział UPA oraz ludność ukraińską na Polakach podczas rzezi wołyńskiej. Miejscem zbrodni była kolonia Nowiny, położona w powiecie włodzimierskim województwa wołyńskiego.

Nowiny były kolonią, w której mieszkało około 90 Polaków i kilkanaście rodzin ukraińskich. W miejscowości istniała zakonspirowana mała grupa AK stanowiąca zalążek samoobrony, jednak zdaniem Władysława i Ewy Siemaszków podczas napadu nie odegrała ona żadnej roli. Wiedząc o koncentracji oddziałów UPA, ataku Ukraińców spodziewano się około 20 lipca^[1].

Atak UPA na Nowiny był częścią szeroko zakrojonej akcji eksterminacyjnej w powiecie włodzimierskim rozpoczętej 11 lipca 1943 roku w godzinach nocnych. Zaatakowano m.in. Gurów, Wygrankę, Żdżary, Zabłoćce, Sądową, Nowiny, Zagaje, Poryck, Oleń, Orzeszyn, Romanówkę, Lachów, Gucin i inne miejscowości zamieszkane przez Polaków.

Osobne artykuły: Krwawa niedziela na Wołyniu, Zbrodnia w Gurowie, Zbrodnia w Porycku, Zbrodnia w Wygrance i Zbrodnia w Zagajach.

Zabójcy przybyli do Nowin około godziny 8. rano na furmankach. Oprócz upowców w zbrodni brali udział Ukraińcy z Nowin. Zabójstw dokonywano za pomocą narzędzi gospodarskich. Jednocześnie trwał rabunek mienia Polaków^[1].

O godz. 2 min. 30 po północy w dniu 11 lipca 1943 r. rozpoczęła się rzeź. Każdy dom polski okrążało nie mniej jak 30-50 chłopów z tępym narzędziem i dwóch z bronią palną. Kazali otworzyć drzwi, albo w razie odmowy rąbali drzwi. Rzucali do wnętrza domów ręczne granaty, rąbali ludność siekierami, kłuli widłami, a kto uciekał strzelali doń z karabinów maszynowych. Niektórzy ranni męczyli się po 2 lub 3 dni zanim skonali, inni ranni zdołali resztkami sił dotrzeć do granicy powiatu sokalskiego. Od godz. 2 min. 30 w nocy do godz. 11 przed południem były doszczętnie wymordowane położone w pobliżu siebie następujące kolonie: Nowiny, Gurów Duży, Gurów Mały, Wygranka, Zygmuntówka i Witoldówka. Zginęło tam straszną śmiercią ponad 1000 osób. Po morderstwie, zaraz po południu tegoż dnia, nastąpił rabunek. Chłopi z sąsiednich wsi przychodzili i zabierali: konie, wozy, ubrania, pościel, krowy, świnie, kury – inwentarz żywy i martwy^[2].

Według szacunków Władysława i Ewy Siemaszków 11 lipca 1943 roku w Nowinach zamordowano około 80 Polaków^[1]^[3]

Po lipcu 1943 roku domy polskie w Nowinach zostały spalone^[1].

Zobacz też

Czystka etniczna w Małopolsce Wschodniej

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, tom 1, Warszawa 2000, ISBN 83-87689-34-3, s. 833
↑ Z raportu Jana Cichockiego „Wołyniaka” dla Komendy AK Lwów z 21 września 1943. Cyt. za: Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, Warszawa 2000, ISBN 83-87689-34-3, tom. 2, s. 1268
↑ Grzegorz Motyka, "Ukraińska partyzantka 1942-1960", Warszawa 2006, ISBN 83-88490-58-3, s. 332