Orkestracija

Orkestracija ili instrumentacija (ital. orchestrazione, fr. orchestration, instrumentation, engl. orchestration, instrumentation, nem. Orcherstration, rus. orkestrovka)^[1] ima tri značenja:

1. Kompozicioni postupak u kome muzičar - orkestrator (najčešće je to kompozitor) orkestrira neku kompoziciju, "oblačeći" je u najlepše koloritne haljine bogatih zvukova muzičkih instrumenata. On to čini po zakonima orkestracije. Svaki kompozitor mora dobro da poznaje orkestraciju.

Muzičar koji aranžira neku kompoziciju za manji muzički sastav zove se aranžer, a postupak uređivanja - aranžiranje.

2. Muzički predmet koji se izučava na muzičkom fakultetu ili muzičkoj akademiji.

3. Nauka o rasporedu, udvajanju i upotrebi muzičkih instrumenata za potrebe orkestracije.

Praksa orkestratora

Orkestrator unutarnjim sluhom i vizijom "čuje i vidi" kako će ono što orkestrira zvučati. Da bi to postigao, orkestrator mora dobro da poznaje:

Zvučne karakteristike i osobine muzičkih instrumenata.
Zvučni raspon svakog muzičkog instrumenta.
Boje svih muzičkih instrumenata i registre u kojima najbolje zvuče.
Tehničke i koloritne mogućnosti svakog muzičkog instrumenta.
Koji instrumenti su pogodni za međusobno udvajanje.
Transpoziciju.

Najpoznatiji orkestratori

Najčuveniji orkestratori su ujedno i poznati kompozitori u istoriji muzike, kao što su:

Rihard Štraus, Moris Ravel. Hektor Berlioz i Rimski-Korsakov su bili brilijantni orkestratori. Obojica su napisali sjajne knjige za orkestraciju koje su i danas u upotrebi.