Kosova Çerkesleri

Kosova Çerkesleri
Косовам ис Адыгэхэр
Çerkezët në Kosovë
Önemli nüfusa sahip bölgeler
40,000 (1870)[1]
6,400 (1890)[2]
200 (1998)
Diller
Din
İslam
Makale serilerinden
Çerkesler
Çerkes bayrağındaki oklar
Diaspora
Farklı kimliğini sürdüren Çerkes toplumları

Tamamen asimile olmuş Çerkes toplumları

Din
Çerkeslerin dini
Çerkes boyları
Hala var olanlar

Rus istilası sırasında yok olanlar:

Antik ve ortaçağ boyları:

  • Arrechi
  • Agri
  • Aspurgiani
  • Cercetae
  • Dandarii
  • Dosci
  • Gruvun
  • Meotlar
  • Obidiaceni
  • Sittaceni
  • Tarpetes
  • Toreatae
  • Zygii
  • g
  • t
  • d


Kosova'daki Çerkesler (Çerkesçe: Косовам ис Адыгэхэр; Arnavutça: Çerkezët në Kosovë; Sırpça: Черкези на Косову), 19. yüzyılın ortalarından itibaren Kosova'da yaşayan, Rus-Çerkes Savaşı'ndan sonra Çerkes soykırımı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'na sürgün edilen Çerkeslerden oluşan bir gruptu.[3] 1998'de sayıları 200'dü.

Tarih

Kosova'ya yerleşme

Rus-Çerkes Savaşı'nın ardından yaşanan Çerkes soykırımından sonra çok sayıda Çerkes, Kosova dahil Osmanlı İmparatorluğu'na sürgüne gönderildi.[1] 1858 ile 1862 yılları arasında 6.000 Çerkes ailesi Kosova'ya yerleşti.[1][4] Diğer Çerkesler 1862 ile 1863 yılları arasında Niş ve Prokuplje'ye yerleştirildi[1][5] Takip eden aylarda 12.000 civarında Çerkes yine Kosova ve Sırbistan'a gönderildi.[1][6] Toplamda 40.000 Çerkes yalnızca Kosova'ya yerleştirildi.[7]

Çerkeslerin Arnavutlarla büyük sorunları yoktu ama Sırplar tarafından pek hoş karşılanmadılar. Kosova bölgesi halkının yanı sıra bazı bölge valileri de Çerkeslere yardım etti.[1][8][9] 200'den fazla Çerkes ailesinin yerleştiği Babimusa'da cami bulunmadığı için yerel yönetim 1864 yılı sonlarında cami inşaatı için çalışmalara başladı[1][10]

Nüfusun azalması

Çoğunluk bölgeyi terk ediyor (1877–1878)

Bulgaristan'daki Çerkesler 1876'daki Bulgar İsyanına şiddetle karşı çıktılar. Kosova Çerkesleri de Bulgar Çerkeslerine katıldı.[1][2] Avrupa ülkeleri buna karşın Çerkeslerin bölgeyi terk etmesini talep etti.[11]

Çerkesler, Rus-Türk Savaşı (1877-1878) sırasında Türk ordusunun yanında yer aldı.[2] Savaştan sonra Çerkesler bir "Müslüman tehdidi" olarak görüldü ve Rus-Türk savaşının sona ermesinin ardından Rus orduları tarafından Kosova, Bulgaristan ve Balkanların diğer bölgelerinden sınır dışı edildi. Geri dönmelerine izin verilmedi,[12][13] bu yüzden Osmanlı yetkilileri onları başka bölgelere yerleştirdi.

Son kalanlar da Kafkasya'ya dönüyor (1998-1999)

Kosova Savaşı başladığında Kosova'daki Çerkesler atalarının anavatanı Adıge Cumhuriyeti'ne göç ettiler ve burada cumhuriyetin başkenti Maykop yakınlarında Mafehabl adında bir köy kurdular.[14] Muammer Kaddafi köye destek ve bağış gönderdi. Kaddafi, kendi deyimiyle Çerkeslere ve onların tarihsel acılarına derin bir saygı gösterdi.[15]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h "Kosova'ya Yapılan Çerkes Göçü ve İskânı (1864-1865)". Trakya Üniversitesi, Balkan Araştırma Enstitüsü. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ a b c Noel Malcolm, Kosova: Balkanları Anlamak İçin, çev. Özden Arıkan, Sabah Kitapları, İstanbul 1999
  3. ^ "The Circassians in Kosovo". www.circassianworld.com. 9 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2021. 
  4. ^ Jusuf Osmani, Çerkezët në Kosovë, Olymp, Prishtinë 2014, p. 40.
  5. ^ Jusuf Osmani, Çerkezët në Kosovë, Olymp, Prishtinë 2014, p. 26.
  6. ^ Takvîm-i Vekâyi, 1 Ağustos 1864, No: 759, s. 1.
  7. ^ Jusuf Osmani, Çerkezët në Kosovë, Olymp, Prishtinë 2014, p. 21, 26, 40.
  8. ^ Turkish archives: BOA, A.}MKT.MHM. 314-100 1281.Ca.15 (16.10.1864).
  9. ^ Yücel Yiğit, “Kosova Çerkezleri”, Geçmişten Günümüze Göç III, ed. Osman Köse, Canik Belediyesi Kültür Yayınları, Samsun 2017, s. 2177.
  10. ^ Turkish archives: BOA, İ..DH.. 534-37022-1 1281.C.05 (05.11.1864); BOA, İ..DH.. 534-37022-2 1281.Ş.16 (14.01.1865); BOA, İ..DH.. 534-37022-3 1281.Ş.29 (28.01.1865); BOA, İ..DH.. 534-37022-4 1281.N.22 (18.02.1865); BOA, İ..DH.. 534-37022-5 1281.L.07 (05.03.1865); BOA, A.}MKT. MHM. 326-86 1281.L.15 (13.03.1865). Babimusa adı bir belgede Babinmusa olarak geçmektedir. BOA, İ..DH.. 534-37022-1 1281.C.05 (05.11.1864).
  11. ^ İsmail Hakkı Uzunçarşılı,“Tersane Konferansının Mukarreratı Hakkında Şûra Mazbatası”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, VI/9 (1954), s. 125., Dipnot: 2.
  12. ^ Hacısalihoğlu, Mehmet. Kafkasya'da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün (PDF). Yıldız Teknik Üniversitesi. 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Eylül 2023. 
  13. ^ BOA, HR. SYS. 1219/5, lef 28, p. 4
  14. ^ "Европейский суд по правам человека - жалобы - Аул, которого нет". Espch.ru. 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2019. 
  15. ^ Al- Shishani, Murad Batal. Qaddafi Tries to Secure Loyalty of Circassians of Misrata