Cieszanów

Cieszanów

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Rynek z kościołem parafialnym w Cieszanowie
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	lubaczowski
Gmina	Cieszanów
Prawa miejskie	1590
Burmistrz	Zdzisław Zadworny[1]
Powierzchnia	15,06 km²
Populacja (31.12.2017) • liczba ludności • gęstość	1940[2][3] 128,8 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 16
Kod pocztowy	37-611
Tablice rejestracyjne	RLU
Położenie na mapie gminy Cieszanów Cieszanów
Położenie na mapie Polski Cieszanów
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Cieszanów
Położenie na mapie powiatu lubaczowskiego Cieszanów
50°14′43″N 23°07′46″E/50,245278 23,129444
TERC (TERYT)	1809024
SIMC	0972051
Urząd miejski Rynek 1 37-611 Cieszanów
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Cieszanów (ukr. Цішанів) – miasto w woj. podkarpackim, w powiecie lubaczowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Cieszanów. Położony na Płaskowyżu Tarnogrodzkim, nad rzeką Brusienką. Leży w dawnej ziemi bełskiej^[4].

Według danych z 1 stycznia 2018 Cieszanów liczył 1940 mieszkańców^[2].

Miejscowość jest siedzibą dekanatu Cieszanów i parafii św. Wojciecha^[5].

Historia

Cieszanów uzyskał prawa miejskie 14 maja 1590 dzięki staraniom Stanisława Cieszanowskiego, herbu Jelita, starosty samborskiego. W 1672 hetman wielki koronny Jan Sobieski pod Cieszanowem stoczył zwycięską potyczkę z Tatarami. Miasto jest ośrodkiem handlowo-usługowym, znajduje się tu kościół z XIX wieku.

Od 1867 do końca 1922 miasto było siedzibą urzędu starostwa powiatu cieszanowskiego. W 1909 roku liczba ludności powiatowego miasta Cieszanowa, wynosiła 3232 osoby. Po I wojnie światowej w 1921 roku – 2282 osób, do liczby 3600 mieszkańców w 1939 roku.

W latach dwudziestych XX wieku w Cieszanowie powstał Związek Strzelecki. O zawiązaniu oddziału z ukonstytuowanym zarządem starostwo lubaczowskie poinformował Zarząd Główny ZS 9 lutego 1931 r.^[6].

12 września 1939 roku miasto zajęły wojska niemieckie. Cieszanów został przekazany Armii Czerwonej, 28 września 1939 roku po ustaleniu linii demarkacyjnej został włączony pod okupację niemiecką. Podczas okupacji hitlerowskiej, w marcu 1942 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 5000 Żydów. W sierpniu 1942 roku zostali wywiezieni do obozu zagłady w Bełżcu, część została zamordowana w Wierzbicy^[7].

W latach 1939–1947 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali w mieście lub w jego pobliżu 65 Polaków, w tym 45 w dniu 3 maja 1944, kiedy to miasto zostało zaatakowane i częściowo spalone przez kureń UPA Iwana Szpontaka^[8][9]. W nocy z 3 na 4 maja 1944 r. zamordowano 45 mieszkańców Cieszanowa. Spalono 90% zabudowań miasta. Sotnia Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) dowodzona przez Iwana Szpontaka „Zalizniaka” wkroczyła do opustoszałego Cieszanowa dokonując licznych podpaleń. Mordowano głównie przedstawicieli narodowości polskiej. Pamięć o tym wydarzeniu jest kultywowana przez społeczność lokalną Cieszanowa^[10]. Został temu poświęcony film dokumentalny^[11].

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. przemyskiego.

Transport

Miasto znajduje się na skrzyżowaniu dwóch dróg wojewódzkich:

• 865 – relacji Jarosław – Bełżec
• 863 – relacji Kopki – Tarnogród – Cieszanów.

Kultura

Formą promocji miasta jest organizowany od 2010 roku „Cieszanów Rock Festiwal”^[12].

Miasta partnerskie

• Kaluža^{[potrzebny przypis]}
• Capannoli^{[potrzebny przypis]}
• Żółkiew^{[potrzebny przypis]}
• Diósd^{[potrzebny przypis]}
• Argenbühl^{[potrzebny przypis]}

Demografia

• Piramida wieku mieszkańców Cieszanowa w 2014 roku^[13].

Zobacz też

• Stara synagoga w Cieszanowie
• Synagoga w Cieszanowie
• Cmentarz żydowski w Cieszanowie
• Cerkiew św. Jerzego w Cieszanowie
• Parafia św. Wojciecha w Cieszanowie

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Cyfrowe Archiwum Tradycji Lokalnej – Cieszanów. mbp.cieszanow.archiwa.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-29)].
• Cieszanów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 693 .
• Historia Żydów w Cieszanowie. sztetl.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. na portalu Wirtualny Sztetl