Język scots

Ten artykuł dotyczy języka germańskiego. Zobacz też: język gaelicki szkocki.

Ten artykuł od 2021-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Scots leid

Obszar	Szkocja, Irlandia Północna, Irlandia, Anglia
Liczba mówiących	1,5 mln (Szkocja) 30 tys. (Irlandia)
Pismo/alfabet	łacińskie
Klasyfikacja genetyczna
Języki indoeuropejskie Języki germańskie Języki zachodniogermańskie Języki anglo-fryzyjskie Języki angielskie Język scots
Status oficjalny
język urzędowy	Szkocja
UNESCO	2 wrażliwy↗
Ethnologue	5 rozwojowy↗
Kody języka
ISO 639-1	brak
ISO 639-2	sco
ISO 639-3	sco
IETF	sco
Glottolog	scot1243
Ethnologue	sco
SIL	SCO
Występowanie
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata Wikipedia w języku scots Słownik języka scots w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język scots (lallans, lowland scots) – język zachodniogermański (rodzina indoeuropejska), którym posługuje się prawdopodobnie około 1,5 mln mieszkańców Szkocji.

Wywodzi się on z dialektów północnoangielskich, jest zatem bardzo blisko spokrewniony z angielskim. Pojawiają się jednak rozbieżne głosy co do tego, czy jest to rzeczywiście odrębny język, czy też dialekt języka angielskiego. Za jego odrębnością socjolingwistyczną przemawia fakt, że w mowie tej powstała bogata literatura szkocka. Ponadto w wiekach XIV–XVI język scots był oficjalnym językiem Królestwa Szkocji.

Połączenie Szkocji z Anglią unią personalną, a później realną, doprowadziło do anglicyzacji regionu i umniejszenia roli języka szkockiego. Prawdopodobnie, gdyby Szkocja zachowała swoją niezależność, można by z większą pewnością mówić o „języku szkockim”, tak jak to się stało z norweskim, który uważano w XIX wieku za dialekt języka duńskiego. Świadczy to o roli utrzymania państwowości w rozwoju i statusie języka. Współcześnie wielu językoznawców skłania się ku stanowisku, że „język szkocki” jest raczej grupą powiązanych ze sobą dialektów języka angielskiego.

W ostatnich latach, w związku z utworzeniem Parlamentu Szkocji, zwiększa się rola języka szkockiego.

Można wyróżnić 4 główne dialekty szkockiego:

• lallans – dialekt regionu Central Lowlands, najczęściej używany w literaturze,
• dorycki (Doric) – dialekt Aberdeen i północnowschodniej Szkocji,
• dialekt Orkadów i Szetlandów,
• ulsterski – dialekt potomków szkockich osadników w Irlandii Północnej.

Ponadto można wyróżnić kilka lokalnych odmian tych dialektów, najczęściej zanglicyzowanych form dialektu lallans, którymi mówi się w Edynburgu, Glasgow czy Dundee.

Obecnie z ponad 1,5 mln posługujących się tym językiem, tylko nieliczni posługują się czystym szkockim; pozostali mówią raczej formami mieszanymi szkockiego i angielskiego.

Przykłady wyrażeń w języku szkockim:

Wiesz, kobieto?

D'ye ken, hen? (dialekt z Glasgow)

Div ye ken, quine? (dialekt dorycki)

W języku szkockim powstała powieść Irvine'a Welsha Trainspotting, na podstawie której nakręcono film pod tym samym tytułem (tam jednak bohaterowie posługiwali się językiem bardziej zbliżonym do angielskiego).

Zobacz też

Zobacz multimedia związane z tematem: Język scots

• język gaelicki szkocki (highland scots)
• szkocka odmiana języka angielskiego